کتابخانه مجازی ادبیات

خلّف المستشرقون أسلاف الباحثین الغربیین حالیاً تراثاً لا بأس به من الدراسات المشرقیة والإسلامیة إستفاد منه هؤلاء الباحثون، فالإستشراق تحوّل إلى مجالات علمیة بحتة أصبحت تدرسها الکلیات ومراکز الأبحاث، لکنّ تلک الأبحاث بقیت تخدم أهداف ومصالح الغرب الإمبریالیة فی بعض الموارد، إلا أن الکثیر منها حالیاً نابعة عن وجدان باحثین غربیین أحرار یصنّفون الکتب والأبحاث من أجل إرضاء أطماحهم البحثیة واستکمالاً لمسیرتهم العلمیة. ومن جملة الحقول البحثیة المهمة التی کتب فیها الباحثون الغربیون الکثیر من هذه الدراسات، هی الدراسات الإسلامیة والحدیث الشریف منها بالتحدید سیّما الحدیث الشیعی. ومن هؤلاء الباحثین المعاصرین أستاذ جامعة إدینبرا الدکتور أندرو ج. نیومان الذی شهدنا له العدید من المساهمات فی حقل الفکر الإمامی وبالتحدید دراساته فی الحدیث الشیعی وجهود علماء الإمامیة فی العصر الصفوی وتحدیداً فی موضوع جدلیة الدین والعلماء مع السیاسة ورجالها. وما نهدف إلیه من دراستنا هذه هو نقد کتاب الباحث نیومان الهامّ عن تاریخ الحدیث الشیعی فی القرون التأسیسیة للمذهب الإمامی وأثر النهجَین الفکریَین الهامَّین عند علماء الإمامیة وهما: النهج الأصولی والنهج الإخباری الذی یمثله قم والقمّیون آنذاک فی تدوین أقدم ثلاثة مجامیع روائیة عند الشیعة الإمامیة: المحاسن للبرقی (توفی بین 274ـ280 ه‍/ 887ـ893 م) وبصائر الدرجات للصفّار القمّی (ت 290 ه‍/ 903 م) والکافی فی علم الدین للکلینی الرازی (ت 329 ه‍/ 941 م) وفق منهج التحلیل التاریخی والإستقرائی للنصوص التاریخیة والروائیة سیّما من تلک الکتب.

موضوع اين پژوهش طرح چگونگي ژئوپليتيکي شدن تشيع پس از انقلاب اسلامي و در پي آن، گسترش نقش و عملکرد ايران در روابط بين المللي خاورميانه است. روشن است که با پيروزي انقلاب اسلامي ايران در سال 1357 و رخدادهاي پس از آن که بيشتر متاثر از پيروزي انقلاب بودند، تشيع به يکي از عوامل مهم و تاثيرگذار دنياي ژئوپليتيک تبديل شد. تشکيل يک حکومت شيعي با رهبري علماي ديني در کشوري بزرگ و با اکثريت شيعه، هرگز در گذشته روي نداده بود. به اين ترتيب، انقلاب ايران کانون توجهي براي زنده کردن و رواج هويت ديني شيعيان و حتي در نگاهي کلي تر، هويت ديني مسلمانان پديد آورد و تشيع و اسلام را در قلب حوادث و اخبار جهاني قرار داد. تبيين اين تحولات در چارچوب ژئوپليتيک شيعه، موضوع مورد بحث اين مقاله است. اين پژوهش به روش توصيفي تحليلي و بر پايه داده هاي ميداني انجام شده است. بنابراين براي تجزيه و تحليل و نتيجه گيري، افزون بر منابع کتابخانه اي و الکترونيک، از يافته هاي پرسش نامه اي نيز استفاده شده است. نتيجه پژوهش نشان داد که با وقوع انقلاب اسلامي و ژئوپليتيکي شدن تشيع، موقعيت و جايگاه ايران به ويژه از ديدگاه سياسي، اجتماعي، رسانه اي، آموزشي و فرهنگي در منطقه ارتقا يافته و اين کشور توانسته است اثرگذاري و نقش آفريني بهتري نسبت به گذشته داشته باشد.

  موضوع این پژوهش طرح چگونگی ژئوپلیتیکی‌شدن تشیع پس از انقلاب اسلامی و در پی آن، گسترش نقش و عملکرد ایران در روابط بین‌المللی خاورمیانه است. روشن است که با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 و رخدادهای پس از آن که بیشتر متاثر از پیروزی انقلاب بودند، تشیع به یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار دنیای ژئوپلیتیک تبدیل شد. تشکیل یک حکومت شیعی با رهبری علمای دینی در کشوری بزرگ و با اکثریت شیعه، هرگز در گذشته روی نداده بود. به این ترتیب، انقلاب ایران کانون توجهی برای زنده‌کردن و رواج هویت دینی شیعیان و حتی در نگاهی کلی‌تر، هویت دینی مسلمانان پدید آورد و تشیع و اسلام را در قلب حوادث و اخبار جهانی قرار داد. تبیین این تحولات در چارچوب ژئوپلیتیک شیعه، موضوع مورد بحث این مقاله است. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی و بر پایه‌ی داده‌های میدانی انجام شده است. بنابراین برای تجزیه و تحلیل و نتیجه‌گیری، افزون ‌بر منابع کتابخانه ای و الکترونیک، از یافته‌های پرسش‌نامه‌ای نیز استفاده شده است. نتیجه‌ی پژوهش نشان داد که با وقوع انقلاب اسلامی و ژئوپلیتیکی شدن تشیع، موقعیت و جایگاه ایران به‌ویژه از دیدگاه سیاسی، اجتماعی، رسانه‌ای، آموزشی و فرهنگی در منطقه ارتقا یافته و این کشور توانسته است اثرگذاری و نقش‌آفرینی بهتری نسبت به گذشته داشته باشد.