در اين نوشتار، به تشكيلات تشيع به رهبرى امام كاظم (ع) (148- 183 ق) بر اساس چارچوب نظامند و انسجام منطقى شهيد صدر و روش تركيبى (متن زمينه) پرداخته مىشود. امام در بدترين اوضاع سياسى، با اتخاذ استراتژى ستيز از طريق ايجاد پايگاه علمى- فرهنگى، پايگاه ارتباطاتى تشكيلاتى، پايگاه اقتصادى معيشتى و پايگاه سياستگذارى تشيع، در مقابل فرعونيان عباسى، تشكيلات تشيع را حفظ كردند. در اين زمينه از عناصر سياسى تقيه، نفوذ تاكتيكى، پيامهاى ارتباطى، انسجام و سازماندهى، استقامت، صبر و آموزش و پرورش نيروهاى كارآمد، به راهبُرد موفقيتآميزى دست يافتند.
منظور از انديشه سياسى، نگرش فرد به مقوله قدرت، حكومت و سياست است. پاسخ به اين پرسشها كه حكومت چيست؟ چه كسى بايد حكومت كند؟ چرا بايد حكومت كند و چگونه بايد حكومت كند؟ و ... انديشه سياسى فرد را شكل مىدهد. از آنجا كه امامان شيعه از يك منبع فكرى و فيض الهى به صورت يكسان بهرهمند بودند؛ انديشه سياسى يكسانى داشتند. چنانچه مجموع سخنان ائمه در موضوع سياست و حكومت در كنار هم قرار گيرد و تحليل شود، مىتوان به انديشه سياسى امامان دست يافت كه بازتاب آموزههاى وحى و تعاليم اسلام است. دوران 35 ساله امامت امام كاظم (ع) با حوادث مهم سياسى همراه بود. اين نوشتار، فارغ از عملكرد سياسى حضرت، به بررسى ديدگاههاى امام در حوزه مباحث سياسى مىپردازد. با مطالعه سخنان گهربار آن حضرت، ديدگاه آن امام را در موضوع جايگاه قدرت و حكومت، مشروعيت، اقسام حكومت، اهداف حكومت، ويژگىهاى حكومت مطلوب، وظيفه حكومت در برابر مردم و وظايف مردم در برابر حكومت بررسى مىكند.
محور اصلی این نوشتار، واکاوی راهبرد شیعیان به رهبری امام کاظم علیه السلام (148- 183ق) بر اساس چارچوب نظاممند و انسجام منطقی شهید صدر و روش ترکیبی(متن - زمینه) است. امام علیه السلام در سختترین اوضاع سیاسی، با اتخاذ راهبرد ستیز و از طریق ایجاد پایگاه علمی- فرهنگی، پایگاه ارتباطاتی -تشکیلاتی، پایگاه اقتصادی - معیشتی و پایگاه سیاستگذاری تشیع، در مقابل دستگاه خلافت عباسی، جامعة شیعیان را حفظ کردند و در این زمینه از عناصر سیاسی تقیه، نفوذ تاکتیکی، پیامهای ارتباطی، انسجام و سازمان دهی، استقامت، صبر و آموزش و پرورش نیروهای کارآمد بهره بردند و در نتیجه به راهبُرد موفقیتآمیزی دست یافتند.