در فاصله سده‌های هشتم تا دهم هـ.. ق در بخشی از گیلان که در روزگار خود به بیه‌پیش معروف بود‌، حکومت شیعی و محلی آل­کیا با پشتیبانی سادات مرعشی مازندران قدرت را در دست گرفت. این حکومت در تثبیت و تحکیم حکومت صفویه نقش بسیاری داشت. در سال 1001ق شاه‌عباس با هدف توسعه و تحکیم قدرت سیاسی و اقتصادی خود‌، به گیلان حمله کرد و بساط حکومت آنان را برچید. از آن پس گیلان استقلال داخلی و سیاسی خود را از دست داد‌، جزء املاک خاصه شد و با ورود کردهای صوفی به دنبال تحرکات نظامی‌، در ترکیب جمعیتی آن تغییراتی رخ داد. این نوشتار بر آن است تا به بررسی پیامدهای سیاست شاه‌عباس در بر اندازی حکومت شیعی آل‌کیا بپردازد و نتایج حاصل از این امر را در ابعاد سیاسی‌، اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی مورد مطالعه قرار دهد. جمع‌آوری مطالب در این پژوهش‌، مبتنی بر روش کتابخانه­ای است. تجزیه و تحلیل مسائل و رویدادها بر اساس روش تاریخی‌، با تکیه بر توصیف‌، تطبیق و تحلیل اطلاعات است. تفسیر وقایع تاریخی بر اساس تقدم زمانی حوادث صورت گرفته است.

منابع مشابه بیشتر ...

6252cd5ce600e.JPG

شیعه شناسی در روزگار صفوی مروری بر یک اربعین حدیث باارزش

رسول جعفریان

کتاب بستان الناظرین فی معرفه ائمه الهادین اثر محمد یوسف بیکا که در سال 1119 - 1120 نوشته شده، شرح چهل حدیثی است که نویسنده ضمن آن سعی کرده است به مسائل مختلفی که به تشیع و اعتقادات صحیح او مربوط می شود، بپردازد. در واقع، می توان آن را اثری در معرفی شیعه و ویژگی های آن دانست. نویسنده در نوشتار پیش رو، با ارائه گزارشی از کتاب، محتوای آن را در بوته بررسی قرار داده است.

5e2608d390a46.JPG

بررسی آماری نقش موالی خاندان اشعری در کتب اربعه شیعه

عبدالرفیع رحیمی, محممدکاظم شفائی

موضوع پژوهش حاضر، بررسی آماری نقش موالی خاندان اشعری در کتب اربعه شیعه است که در آن، تعداد احادیث نقل شده از چهار تن از محدثان قمی قرن ‌سوم و اوایل قرن‌ چهارم هجری به نام‌های احمد بن محمد بن ‌خالد برقی، محمد بن ‌حسن‌ صفار قمی، علی بن ابراهیم بن ‌هاشم‌ قمی و محمد بن ‌‌یحیی ‌‌العطار در کتاب‌های الکافی، من‌ لایحضره‌ الفقیه، تهذیب‌‌الاحکام و الاستبصار فی‌ مااختلف‌ من‌ الاخبار، نقش و تأثیر این محدثان را بررسی می‌نماید. با توجه به اهمیت و برجستگی مکتب حدیثی قم و راویان این شهر در این‌ دوره تاریخی، میزان تأثیرگذاری محدثان قمی بر تألیف این کتب و تأثیر وضعیت این اجتماع شیعی بر روایات نقل‌شده از این راویان، مسأله اصلی پژوهش حاضر است. روش پژوهش توصیفی و گردآوری داده‌ها بر منابع کتابخانه‌ای مبتنی است. نتیجه به‌دست آمده از این‌ پژوهش، نشان می‌دهد که فارغ از احادیث مشترک، در سند بیش از 43% احادیث کتب اربعه نام اینان دیده می‌شود که در کتاب کافی این ‌رقم بیش از 75% احادیث را شامل می‌گردد که این به نقش پررنگ راویان قمی اشاره دارد. بیش‌ترین احادیث نقل‌شده از اینان، مربوط به احکام ازدواج است و کم‌ترین به احکام جهاد اختصاص دارد، اما در مقابل بیش‌ترین درصد روایات نقل‌شده از این راویان در باب جهاد است.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

5a26d5fa91ba6.JPG

اندیشه سیاسی قاضی نورالله شوشتری (956 -1019ق)

محمدحسن راز نهان

قاضی نورالله شوشتری (956 ـ 1019 ق)، از عالمان صوفی‌مشرب شیعه عصر صفوی بود که در تحول گفتمان سیاسی ـ شیعی روزگارش، بس تأثیر گذارد. آثار او را از دید معرفت‌شناسی دینی بررسیده‌اند، اما تا کنون پژوهشی درباره اندیشه سیاسی وی صورت نپذیرفته است. این مقاله که تازه‌ترین تحقیق در این زمینه به شمار می‌رود، بر پایه روش جستاری توماس آرتور اسپریگنز، اندیشه سیاسی قاضی شوشتری را در مهم‌ترین آثارش مانند مجالس المؤمنین، صوارم المهرقه، احقاق الحق، مناصب النواصب و رساله اسئله یوسفیه، می‌کاود. بنابر نتایج تحقیق، زمانه قاضی شوشتری و فضای گفتمانی آن دوره، مانند گفتمان شیعی ضد سنی و اصولش (توحید، معاد، نبوت و امامت)، تعریف و تفسیر مسائل هستی‌شناختی و انسان‌شناختی از منظر روحانیان شیعه و صوفی‌مشرب، مهم‌ترین دلالت‌های معرفتی اندیشه سیاسی شوشتری بود. هم‌چنین لزوم استفاده از تقیه در برخی از هنگامه‌های ناگزیر و حساس، دفاع از امامت و عقاید شیعی، ناگزیری هم‌گرایی سیاسی متصوفه واقعی و شیعیان در برابر اهل‌سنت، تفهیم اتهامات دشمنان تاریخی تشیع در مناظرات سیاسی و اعلام فزونی شمار شیعیان جهان و آسیب‌شناسی تصوف اسلامی، مهم‌ترین دلالت‌های تبیینی (وضعیتی)، هنجاری و تضمنات سیاسی اندیشه قاضی شوشتری به شمار می‌روند.

روحانیت و حکومت/حکومت/اندیشه سیاسی شیعه
مقاله
59214a7fa2c38.jpg

تاثیر سیاست مذهبی در ثبات حکومت شیعی آل کیا در گیلان

سهیلا نعیمی

آل کیا حکومتی شیعی و محلی بود که در فاصله ی سده های هشتم تا دهم هجری قمری ، در نواحی واقع در شرق سفید رود موسوم به « بیه پیش » قدرت را به دست گرفت . فرمانروایان این حکومت جملگی از سادات بودند که نسب خود را به امام سجاد ( ع ) می رساندند . آنها دویست و پنج سال در نواحی شرقی سفید رود حکومت کردند . اساس حکومت آنها متکّی بر امور نظامی و زمینداری بود و حاکمان آل کیا در رأس قدرت نظامی و سیاسی قرار داشتند . در سال 1000 هجری قمری با حمله ی شاه عباس به قلمرو آنان و فرار خان احمد خان ( آخرین حاکم آل کیا ) به خارج از گیلان ، بساط حکومت کیایی برچیده شد . این نوشتار بر آن است تا سیاست مذهبی حاکمان کیایی و تأثیر آن در حفظ وحدت و انسجام قلمرو آنان را تبین نماید.

تاریخ/دولت های شیعی/ایران/آل کیا
مقاله