ایدئولوژی یکی از ارکان بسیج سیاسی منجر به انقلاب است و نقش قابل توجهی در پیدایش اوضاع انقلابی و چگونگی وقوع بسیج انقلابی دارد. ایفای نقش قابل توجه اسلام شیعی در انقلاب اسلامی ایران توجه محققان را به اهمیت فرهنگ، ایدئولوژی و کار ویژه های آن ها در بسیج، وقوع انقلاب و ماهیت نظام های انقلابی جلب کرد. به طوری که رهیافت تاکید کننده بر اهمیت فرهنگ و ایدئولوژی در انقلاب جای گاه ویژه ای در میان سایر رهیافت ها به دست آورد. هم چنین در سال های اخیر تحقیقات نظری بر محور پرسش مجدد از نقش فرهنگ و ایدئولوژی بسیار فعال شده است.() از جمله به دنبال انتقادات وارد بر رهیافت های ساختار گرایانه دولت، محور فرهنگ و ایدئولوژی در چنین تبیین هایی بدون آن که نقش کلیدی بیابند، محلی از اعراب پیدا کرده اند. به طور مثال تلااسکاچیل - (T.Shocpol) که با دید ساختار گرایانه، مطالعه عمیقی روی انقلاب های فرانسه، روسیه و چین انجام داد و نتیجه آن را در کتاب دولت ها و انقلاب اجتماعی() ارائه کرد و برای یک دهه، محافل علمی را با نظریه فوق تحت تاثیر قرار داد - در مقاله ای که متعاقب وقوع انقلاب اسلامی ایران نوشت، اعتراف می کند
در این مقاله به بررسی نظریه معرفت یا کیفیت ادراک از دیدگاه مکتب تفکیک و مقایسهاش با دیدگاههای کلامی و فلسفی پرداخته، و نشان داده شده است به رغم ادعایی که شده، این مکتب در زمینه ادراک علمی و عقلی، روش و محتوایی غیر از سایر مکاتب ندارد. صاحبان این مکتب، از سویی بر اساس ادله عقلی و نقلی، نفس را مغایر با عقل و حقیقتی غیرمجرد و فاقد کمال میدانند؛ به گونهای که در فرایند ادراک، نقشی ایفا نمیکند و از سوی دیگر، به استناد برخی ادله عقلی و نقلی، علم و عقل را دو حقیقت نورانی مجرد تلقی میکنند که در جریان تعلم و تعقل، نور معرفت را به نفس میتابانند تا نفس در پرتو آن، اشیا و حقایق را درک کند؛ بنابراین، گاهی به نظریات کلامی نزدیک، و گاهی به آرای فلسفی متمایل شدهاند. به هر حال، در این مقاله نشان دادهایم که مرز قاطعی بین تعقل فلسفی و کلامی و آنچه در مکتب تفکیک تحت عنوان تعقل دینی یا نوری مطرح شده نمیتوان قائل شد.
Legitimacy is always considered an important concept among basic topics of political science; since it has been already posed as the prerequisite of acceptability for exercising of power in the societies through history. Accordingly, all of the political philosophies made efforts to establish an intellectual apparatus that enforces the fundamentals of governance, dealt to some extent with the issue of “Legitimacy” and included it in the core of arguments. In general, legitimacy would be defined as being legal or to be based on the law; but it refers not only to legality of government from the legislative respect, but also to social acceptability of it by citizens. In this article, we try to study and investigate the political legitimacy in the Shia political thought, particularly with focus on views of Imam Khomeini (RA) as the founder and former leader of Islamic Republic of Iran.
در این مقاله تلاش می شود تا بدین سوال پاسخ شود که چرا تشیع به مثابه یک مذهب ظاهر شده و در وجه ایدئولوژی در روند بسیج مردمی منجر به انقلاب ایران با اقبال عمومی رو به رو گردید و در اصطلاح فنی هژمونی یا تفوق یافت ؟ گرچه پاسخ این سوال را باید در تحولات و پتانسیل درونی اسلام شیعی از یک سو و شرایط عینی جامعه از سوی دیگر جستجو کرد ، لکن نگارنده در این مقاله مختصر بر این فرضیه تاکید می کند که ؛ مقبولیت ، مشروعیت و در دسترس بودن اسلام شیعی و اینکه اقبال بدان نیاز به پذیرش آیینی نو نداشت از مهم ترین دلایل هژمونیک شدن آن بوده است.