دراين مقاله بر آنيم تا به بررسي عوامل گسترش اسلام و تشيع در شبه قاره هند بپردازيم. با توجه به آنكه ايران و شبه قاره هند همسايگان قديمي و برادران ديرينه بوده اند، اسلام و تشيع از دروازه هاي ايران به سرزمين هند وارد گرديد و مذهب به زبان فارسي به اهل هند تعليم شد. اين مقاله ضمن نگاه اجمالي به نحوه ورود اسلام و تشيع به شبه قاره، به جستار عوامل و زمينه هايي مي پردازد كه بستر مناسبي براي فعاليت مسلمين و به خصوص شيعيان گرديد تا آنها عزيز ديار خويش را كه همانا اسلام و تشيع بود، به هندوستان سوغات برند. اين مجال، گاه مناسبي مي نمايد براي بررسي عللي چون مهاجرت، زبان فارسي، نقش صفويان در هند و حكومت هاي شيعي در جنوب شبه قاره و.... تا از هريك از آنها پيوندهايي نو ظهور در عرصه اسلام و تشيع بر جهانيان عرضه شود. البته اين گزارش تاريخي برهه اي را بررسي مي كند كه نقطه اوج اين پيوند ها بوده است، قرون وسطي يا روزگار پس از حمله مغول تا پايان فرمانروايي مغولان در شبه قاره هند، عهد ظهور حكومت هاي شيعي و حضور علماي بزرگ ايراني و مسلمان در هند كه هر يك با وجود خويش كوه نوري شدند بر قامت هندوستان بزرگ. كه اگر كوه نورشان به تاراج نادر رفت، در عوض ايرانيان صدها كوه نور به ديار هندوستان تقديم نمودند تا نور خورشيد اسلام و تشيع را بر فراز اين سرزمين سبز به تلآلؤ در آورند.

منابع مشابه بیشتر ...

626118cc57bba.JPG

الحقبة التأسیسیة للتشیع الاثني عشري: حوار الحدیث بین قم وبغداد تألیف الدکتور أندرو ج. نیومان؛ عرض ودراسة

علی زهیر هاشم الصراف

خلّف المستشرقون أسلاف الباحثین الغربیین حالیاً تراثاً لا بأس به من الدراسات المشرقیة والإسلامیة إستفاد منه هؤلاء الباحثون، فالإستشراق تحوّل إلى مجالات علمیة بحتة أصبحت تدرسها الکلیات ومراکز الأبحاث، لکنّ تلک الأبحاث بقیت تخدم أهداف ومصالح الغرب الإمبریالیة فی بعض الموارد، إلا أن الکثیر منها حالیاً نابعة عن وجدان باحثین غربیین أحرار یصنّفون الکتب والأبحاث من أجل إرضاء أطماحهم البحثیة واستکمالاً لمسیرتهم العلمیة. ومن جملة الحقول البحثیة المهمة التی کتب فیها الباحثون الغربیون الکثیر من هذه الدراسات، هی الدراسات الإسلامیة والحدیث الشریف منها بالتحدید سیّما الحدیث الشیعی. ومن هؤلاء الباحثین المعاصرین أستاذ جامعة إدینبرا الدکتور أندرو ج. نیومان الذی شهدنا له العدید من المساهمات فی حقل الفکر الإمامی وبالتحدید دراساته فی الحدیث الشیعی وجهود علماء الإمامیة فی العصر الصفوی وتحدیداً فی موضوع جدلیة الدین والعلماء مع السیاسة ورجالها. وما نهدف إلیه من دراستنا هذه هو نقد کتاب الباحث نیومان الهامّ عن تاریخ الحدیث الشیعی فی القرون التأسیسیة للمذهب الإمامی وأثر النهجَین الفکریَین الهامَّین عند علماء الإمامیة وهما: النهج الأصولی والنهج الإخباری الذی یمثله قم والقمّیون آنذاک فی تدوین أقدم ثلاثة مجامیع روائیة عند الشیعة الإمامیة: المحاسن للبرقی (توفی بین 274ـ280 ه‍/ 887ـ893 م) وبصائر الدرجات للصفّار القمّی (ت 290 ه‍/ 903 م) والکافی فی علم الدین للکلینی الرازی (ت 329 ه‍/ 941 م) وفق منهج التحلیل التاریخی والإستقرائی للنصوص التاریخیة والروائیة سیّما من تلک الکتب.