تفسیر روایی و توجه به روایات تفسیری همواره مورد عنایت مفسران شیعه بوده است. ولی نسبت به آن روش واحدی نداشتهاند. برخی به ذکر روایات در ذیل آیات بسنده کردهاند، برخی در تفسیر آیات با اینکه از غیر روایت نیز کمک گرفتهاند، بیش از هر چیز بهروایات استناد کردهاند. برخی با روش اجتهادی نسبتا جامع به تفسیر آیات پرداختهاند. ولی یکی از مستندات عمده آنان روایات است و برخی در تفسیر آیات استنادشان به روایات اندک است، ولی جدای از تفسیر روایات تفسیری و مربوط به آیات را تبیین و تحلیل کردهاند. از امتیازهای برجسته تفسیر روایی شیعه بر تفسیر روایی اهل تسنن توجه وافر آنان به روایات اهل بیت پیامبر(ص) است و با این حال کاستیهایی در روشهای مختلف تفسیر روایی شیعه وجود دارد که در این مقاله بررسی میشود.
آیه تطهیر یکی از ادله شیعه بر عصمت اهلبیت پیامبر^ است و از جهات مختلفی درباره آن بحث شده است. یکی از جنبههایی که کمتر به آن پرداخته شده، استقلال نزول آیه و تأثیر آن در ظهور و فهم معنای آیه است. در این مقاله پس از تبیین اینکه پیوستگی در نزول، شرط تحقق سیاق معتبر است، استقلال نزول آیه با شواهد درونی و ادله بیرونی اثبات میشود و آثار آن در معنای لام در «لیذهب»، متعلق و مفعول «یرید»، تکوینی بودن اراده و دلالت آیه بر عصمت اهلبیت و تعیین معنا و مصادیق اهلبیت در این آیه، تبیین و با روایات تأیید خواهد شد.
محبت و احترام به اهل بیت پیامبر (صلی اله علیه و آله) و بسیاری از فضایل آنان، مورد اتفاق شیعه و اهل تسنن است، ولی در معنا و مصادیق اهل بیت پیامبر (صلی اله علیه و آله) اختلاف است. بیشتر اهل تسنن مطلق خویشان و همسران پیامبر (صلی اله علیه و آله) را اهل بیت آن حضرت می دانند، ولی شیعه معتقد است: منظور از اهل بیت پیامبر (صلی اله علیه و آله) در برخی آیات و بسیاری از روایات، سیزده نفر از خویشان برجسته آن حضرت است و شامل همسران و سایر خویشان آن حضرت نمی شود. در این مقاله با تحلیل ادبی و لغت شناسانه، امکان ادبی این معنا برای کلمه اهل بیت تبیین و دیدگاه شیعه با استناد به روایات اثبات می شود.