نورالدین عبدالرحمن جامی ((ع)81ـ889ق.)،یکی از معدود سخن سرایان نامی و از بزرگ شاعران فارسی نهمین قرن هجری است که با داشتن مذهب حنفی درباب محبت امام علی(ع) سخن رانده و نشان افتخار عشق و تولای آن حضرت را در جای جای اشعار گوناگون خود حک کرده است. با آن که جامی عالم و عارفی درباری بود و با سیاست و مملکت داری نیز آشنا و نفوذ رو به گسترش تشیع را در قرن نهم از جانبی و تساهل مذهبی و ارادت بی چون و چرای سلسله تیموریان را به ائمه اطهار(ع)، سادات و علما از جانب دیگر، به خوبی درک می کرد، اما دقت در اشعار علوی، حسینی و در یک کلام ولایی او شایبه هر نوع سیاسی کاری و ظاهرسازی را رد می کند و سوز و گداز عاشقانه و ژرف را عرضه می دارد. البته این مطلب به مفهوم شناخت صحیح و غیرقابل نقد وی از اهل بیت(ع) به ویژه امام علی(ع) نیست چنان که نگرش وی به تشیع و اظهارات وی درباره راه و رسم شیعیان دارای تأمل ها بلکه ایرادهای جدی و غیرقابل دفاع می باشد که بدان اشاره خواهد شد. پیش از پرداختن به جلوه ارادت جامی نسبت به امیرالمؤمنین علی(ع) و دیدگاه وی نسبت به تشیع علوی، نگاهی گذرا به شخصیت و مذهب وی، ابعاد بیش تری از اندیشه و تفکر او را روشن ساخته و درکی صحیح و همه جانبه تر از نفوذ معنوی و عاطفی آن امام همام(ع) در میان اندیشمندان فرهیخته اهل سنت قرن نهم فرا روی ما قرار می دهد.

منابع مشابه بیشتر ...

626118cc57bba.JPG

الحقبة التأسیسیة للتشیع الاثني عشري: حوار الحدیث بین قم وبغداد تألیف الدکتور أندرو ج. نیومان؛ عرض ودراسة

علی زهیر هاشم الصراف

خلّف المستشرقون أسلاف الباحثین الغربیین حالیاً تراثاً لا بأس به من الدراسات المشرقیة والإسلامیة إستفاد منه هؤلاء الباحثون، فالإستشراق تحوّل إلى مجالات علمیة بحتة أصبحت تدرسها الکلیات ومراکز الأبحاث، لکنّ تلک الأبحاث بقیت تخدم أهداف ومصالح الغرب الإمبریالیة فی بعض الموارد، إلا أن الکثیر منها حالیاً نابعة عن وجدان باحثین غربیین أحرار یصنّفون الکتب والأبحاث من أجل إرضاء أطماحهم البحثیة واستکمالاً لمسیرتهم العلمیة. ومن جملة الحقول البحثیة المهمة التی کتب فیها الباحثون الغربیون الکثیر من هذه الدراسات، هی الدراسات الإسلامیة والحدیث الشریف منها بالتحدید سیّما الحدیث الشیعی. ومن هؤلاء الباحثین المعاصرین أستاذ جامعة إدینبرا الدکتور أندرو ج. نیومان الذی شهدنا له العدید من المساهمات فی حقل الفکر الإمامی وبالتحدید دراساته فی الحدیث الشیعی وجهود علماء الإمامیة فی العصر الصفوی وتحدیداً فی موضوع جدلیة الدین والعلماء مع السیاسة ورجالها. وما نهدف إلیه من دراستنا هذه هو نقد کتاب الباحث نیومان الهامّ عن تاریخ الحدیث الشیعی فی القرون التأسیسیة للمذهب الإمامی وأثر النهجَین الفکریَین الهامَّین عند علماء الإمامیة وهما: النهج الأصولی والنهج الإخباری الذی یمثله قم والقمّیون آنذاک فی تدوین أقدم ثلاثة مجامیع روائیة عند الشیعة الإمامیة: المحاسن للبرقی (توفی بین 274ـ280 ه‍/ 887ـ893 م) وبصائر الدرجات للصفّار القمّی (ت 290 ه‍/ 903 م) والکافی فی علم الدین للکلینی الرازی (ت 329 ه‍/ 941 م) وفق منهج التحلیل التاریخی والإستقرائی للنصوص التاریخیة والروائیة سیّما من تلک الکتب.