"11این تحقیقات تاریخی به جای خود،مسلم است که در میان‌ اعراب پیش از اسلام نیز آیین گریستن بر مردگان(که جوینبال 13 واژه برای آن مثل‌ بکاء،رنانه و ند به غیر از نوحه ذکر می‌کند)مرسوم بوده است و پیامبر اسلام به علت تعظیم‌ و بزرگداشتی که در این مراسم برای مردگان به کار می‌رفت با اصول توحید-یگانه کردن‌ قدرت و عظمت در پروردگار عالم منافات داشت،آن را حرام و مطرود فرمود. به طوری که خواهیم‌ دید محمد باقر مجلسی که خود دست پروردهء یک خاندان صوفی‌منش بود در اواخر عمرش‌ مبدل به یک صوفی کش قهار و رواج دهنده-اگر نه سنت گذار-ادبیات سوگواری و زیارت درمیان شیعیان می‌گردد،و حر عاملی(م 1104 هـ)شیخ الاسلام مشهد کتاب الرد علی الصوفیه می‌نویسد. اگر سلسله مراتب علمای شیعه از اهل سنت فرق می‌کند؛اگر شیعیان‌ فقهای مقتدر و مراجع تقلید دارند،و سنیان فقط مفتی و شیخ و الاسلام داشته و دارند؛نه‌ به خاطر اعلمیت فقهای شیعه بر اهل سنت است؛نه به خاطر باز بودن راه اجتهاد در شیعه و سد باب اجتهاد نزد اهل سنت است(که در واقع این باب هیچ‌گاه مسدود نبوده و نمی‌توانست باشد)؛و نه به خاطر ادعای نیابت از امام است(که این یک ادعای خود ساخته است که در فکر فقهای متأخر پرورده شده)؛بلکه بیشتر به خاطر شعائر زیارت و عزای حسینی‌ست که علمای شیعه به مرجعیت و اریکهء قدرت رسیده‌اند. این اصولگرایان دو اصل اعلمیت مجتهد و نیابت‌ از امام غائب را به شکل تازه‌ای مطرح کرده بودند؛ولی مرجعیت تامه(یعنی مرجع فتوا و وجوهات شدن و صدور اجازهء نیابت از سوی این مرجع برای علمای ولایات)از زمان تنها شدن شیخ محمد حسن نجفی اصفهانی در عتبات عنوان یافت."

منابع مشابه بیشتر ...

626118cc57bba.JPG

الحقبة التأسیسیة للتشیع الاثني عشري: حوار الحدیث بین قم وبغداد تألیف الدکتور أندرو ج. نیومان؛ عرض ودراسة

علی زهیر هاشم الصراف

خلّف المستشرقون أسلاف الباحثین الغربیین حالیاً تراثاً لا بأس به من الدراسات المشرقیة والإسلامیة إستفاد منه هؤلاء الباحثون، فالإستشراق تحوّل إلى مجالات علمیة بحتة أصبحت تدرسها الکلیات ومراکز الأبحاث، لکنّ تلک الأبحاث بقیت تخدم أهداف ومصالح الغرب الإمبریالیة فی بعض الموارد، إلا أن الکثیر منها حالیاً نابعة عن وجدان باحثین غربیین أحرار یصنّفون الکتب والأبحاث من أجل إرضاء أطماحهم البحثیة واستکمالاً لمسیرتهم العلمیة. ومن جملة الحقول البحثیة المهمة التی کتب فیها الباحثون الغربیون الکثیر من هذه الدراسات، هی الدراسات الإسلامیة والحدیث الشریف منها بالتحدید سیّما الحدیث الشیعی. ومن هؤلاء الباحثین المعاصرین أستاذ جامعة إدینبرا الدکتور أندرو ج. نیومان الذی شهدنا له العدید من المساهمات فی حقل الفکر الإمامی وبالتحدید دراساته فی الحدیث الشیعی وجهود علماء الإمامیة فی العصر الصفوی وتحدیداً فی موضوع جدلیة الدین والعلماء مع السیاسة ورجالها. وما نهدف إلیه من دراستنا هذه هو نقد کتاب الباحث نیومان الهامّ عن تاریخ الحدیث الشیعی فی القرون التأسیسیة للمذهب الإمامی وأثر النهجَین الفکریَین الهامَّین عند علماء الإمامیة وهما: النهج الأصولی والنهج الإخباری الذی یمثله قم والقمّیون آنذاک فی تدوین أقدم ثلاثة مجامیع روائیة عند الشیعة الإمامیة: المحاسن للبرقی (توفی بین 274ـ280 ه‍/ 887ـ893 م) وبصائر الدرجات للصفّار القمّی (ت 290 ه‍/ 903 م) والکافی فی علم الدین للکلینی الرازی (ت 329 ه‍/ 941 م) وفق منهج التحلیل التاریخی والإستقرائی للنصوص التاریخیة والروائیة سیّما من تلک الکتب.