کتابخانه مجازی ادبیات

با رسمی شدن مذهب تشیع در ایران عصر صفوی معماری نیز دوره جدیدی را آغاز نمود که بخشی از آن برگرفته از تعالیم و باورهای شیعی آن دوره بود. دوره صفویه آخرین تکاپوهای معماری سنتی در ایران عصر اسلامی از جهت سبک و نوآوری محسوب میشود که البته باورهای شیعی در روزگاران پیش از صفویه نیز بر آن تاثیر نهاده بود و این تاثیرات به زودی موجب گسترش ابنیه اسلامی با کاربری فرهنگی و مذهبی جدید گردید، این نوشتار در پی بررسی نقش تشیع و باورهای شیعی در معماری عصر صفوی با توجه به نشانه ها و عوامل نمادین آن است. سوال اصلی پژوهش این است که اندیشه های شیعی چه نوع تحولی در سبک و شیوه های معماری عصرصفوی بر جای گذاشت؟ در پاسخ باید گفت از آنجا که هنر ارتباط عمیقی با مذهب و سیاست دارد و از طرفی باورها و اعتقادات حاکم در هر دوره ای بر هنر اثرگذار بوده است، معماری این عصر نیز تحت تاثیر این عوامل قرار داشت و در دوره صفوی با نفوذ اندیشه ها و تفکرات شیعی و رسمیت یافتن مذهب تشیع در ایران، شاهد تغییر و تحول در سبک معماری و تزیین بناها با رویکرد و درون مایه هایی شیعی هستیم.

از میــان آثــار برجایمانــده ادبــی آقاحســین خوانســاری، وقفنامــه ای اســت کــه بــرای میــرزا رضیــا محمــد نوشــته و تمــام تــلاش خــود را بــرای نــگارش یــک متــن ادبــی در چارچـوب وقـف بـا اسـتفاده از آیـات و احادیـث بـکار بـرده اسـت. نسـخهای از وقفنامـه آقاحسـین بـرای میـرزا رضیـا در نسـخه شـماره 2570دانشـگاه (فریـم )60-58و نیـز نسـخه شـماره 1997دانشـگاه (فهرسـت: ( )604/8فریـم )171-165آمـده اسـت. نویسـنده، متـن حاضـر را از روی نسـخه 1997تهیـه کـرده و بـا نسـخه 2570مقابلـه و مـوارد افـزون یـا متفـاوت را در کروشـه افـزوده اسـت.

بنای امامزاده یحیی در تاریخ 28 / 3 / 1354 به شماره 1286 / 3 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. امامزاده یحیی (علیه السلام)، یکی از یادگارهای ارزشمند و آثار شکوهمند دوران اسلامی در همدان می‌باشد که به لحاظ ساختار معماری و تزیینات وابسته به آن از جایگاه منحصر به فردی در هنر و معماری این شهر برخوردار است. با توجه به اهمیت بنای امامزاده یحیی (علیه السلام)، پژوهشگران مختلفی در خصوص آن مطالعه و تحقیق انجام داده اند. لیکن در این مقاله سعی گشته تا با بررسی ساختار معماری و تزیینات بنا (آجرکاری، گچ‌بری و کاشی‌کاری) اطلاعات مفیدی فراروی پژوهشگران قرار گیرد و ارزش این بنای مذهبی به عنوان بخشی از هویت مذهبی شهر همدان بر همگان آشکار گردد.