54b5fd8a5f233.jpg

نقش قبايل يمنی در حمايت از اهل بيت عليهم السلام (قرن اول هجری)

مکان چاپ: قم ناشر: بوستان کتاب تاریخ چاپ: ۱۳۸۰ هجری شمسی نوبت چاپ: اول زبان: فارسی

محدوده كلّى اين كتاب از زمينه‏ هاى موضوع آغاز مى‏ گردد. فصل اوّل، تحت عنوان «يمن در گستره تاريخ پيش از اسلام» به روشن كردن جايگاه قبايل يمنى در حكومت‏ هاى پيش از اسلام و عظمت باستانى يمن اختصاص دارد. فصل دوم، به بررسى و شناسايى قبايل يمنى، انساب، موقعيّت‏يابى، روابط آنان با يكديگر و اسلام در بين قبايل يمنى مى ‏پردازد. فصل سوم، تحت عنوان «شكل‏ گيرى تشيّع و نقش ياران رسول خدا صلّى اللّه عليه و اله در آن» تلقى خود را از شيعه بيان مى‏ كند و از زمينه‏ ها و عوامل شكل‏ گيرى آن و هوادارى و حمايت يمنى‏ ها از خاندان رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله در مناطق مختلف و تأثير آنان در شكل‏ گيرى آغازين تشيّع سخن مى‏ گويد. فصل چهارم، به نام «نقش قبايل يمنى در ارتداد و فتوح اسلامى» مى‏ باشد. در اين‏جا ما ناگزيريم به دليل بازتاب ردّه و فتوح در نوع نگرش و تفكّر اسلامى اعراب و مسلمانان، تأثير يمنى‏ ها را در اين دو حادثه مهم بررسى كنيم. مهاجرت قبايل يمنى به عراق و شام و شكل‏ گيرى تدريجى دو جبهه شام و عراق در برابر يكديگر و حضور يمنى‏ ها در كوفه (پايگاه تشيّع) و نقش آنان در حوادث اين شهر از مباحث اين فصل مى‏ باشد. فصل پنجم، به نام «نقش قبايل يمنى در قيام برضدّ عثمان» نامگذارى شده و از اثرگذارى يمنى‏ ها در حركت‏ هاى مخالف عثمان و حمايت‏ هاى آنان از على عليه السّلام سخن مى‏ راند. فصل ششم، تحت عنوان «يمنى‏ ها در روزگار خلافت امير مؤمنان على عليه السّلام و شكوفايى تشيّع» مى‏ باشد. روزگار خلافت على عليه السّلام ميدان بروز و ظهور تشيّع است و نوع همكارى و حمايت و مخالفت يمنى‏ ها در جنگ‏ ها و تشكيلات ادارى وى به خوبى نگرش و گروش آنان را نسبت به تشيّع‏ بر ما معلوم مى‏ دارد. فصل هفتم، به نام «يمنى‏ ها و تشيّع در سال‏هاى 41- 67 هجرى» ناميده شده است. در اين فصل به بررسى تأثير يمنى‏ ها در خلافت حسن بن على عليهما السّلام، مبارزات يمنى‏ هاى شيعه با معاويه، نقش آنان در قيام‏ هاى مسلم بن عقيل در كوفه، قيام امام حسين عليه السّلام، توّابين و مختار و بازتاب آن مى‏ پردازد.

منابع مشابه بیشتر ...

5e3e9017e9772.JPG

مرجعیت علمی اهل بیت(ع) در روایات اهل سنت

عزالدین رضانژاد, حسین منافی

بدون تردید مرجعیت علمی، یعنی تبیین و تفسیر آیات مبهم و متشابه و بیان معارف و احکامی که به روشنی و صراحت در قرآن کریم نیامده، مانع برداشت نادرست و نزاع علمی در میان مسلمانان است. این امر از شئون و وظایف پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله است که پس از ایشان به اهل بیت علیهم السّلام واگذار شد. یکی از ادله مهم این مسئله که در منابع روایی اهل سنت نیز به آن پرداخت شده، روایات نبوی مورد پذیرش اهل سنت است. ایشان معتقدند اگر چیزی با سنّت نبوی که در راس آن سخنان رسول خداست اثبات شده باشد، حجت و معتبر است. احادیثی مانند ثقلین، مدینه العلم و سفینه نوح از جمله روایات بیان کننده مرجعیت علمی اهل بیت علیهم السّلام است که در این نوشتار با روش تحقیق تحلیلی- توصیفی و با مراجعه به منابع کتابخانه¬ای، چگونگی دلالت آنها بر مرجعیت علمی عترت پیامبرصلی الله علیه و اله با تکیه بر منابع مکتوب اهل سنّت بررسی شده است. در این جستار این نتیجه به دست آمده است که پاره¬ای از این احادیث تنها در مورد حضرت علی علیه السّلام وارد شده است، اما از آنجا که علم آن حضرت بعد از ایشان به دیگر امامان منتقل شده است، این شان شامل دیگر معصومین علیهم السّلام نیز خواهد شد.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

62540398a05ad.JPG

تحزّب در برابر بنی‌هاشم در دوران پیامبر(ص) (1-11 ق): نشانه‌ها، سویه‌ها و زمینه‌های مخالفت با امامت هاشمی

اصغر منتظرالقائم

بنی‌هاشم و خاندان پیامبر(ص) پس از رحلت ایشان به حاشیه رانده شدند. یکی از نظریات مطرح در تبیین این پدیدۀ تاریخی، وجود تفاهمات پیشینی برخی اصحاب در دوران حیات پیامبر؟صل؟ می‌باشد. با این حال، از سویی نشانه‌ها، سویه‌ها و زمینه‌های این تفاهمات مورد واکاوی کافی قرار نگرفته است و از سوی دیگر، عمدتاً ادلۀ ارائه‌شده اندک بوده و یا در مواردی از دلالت بر مدعا قصور داشته‌ است. بدین‌رو در جُستار حاضر در صدد بررسی و تحلیل نشانه‌های پیدایش، ابعاد، روند و زمینه‌های جریانی هستیم که در دوران پیامبر؟صل؟ نوعی از تحزّب را در برابر بنی‌هاشم شکل داده بود. بر اساس این پژوهش، تحزّبی جدّی در میان برخی مسلمانان قریشی و غیر‌قریشی علیه بنی‌هاشم وجود داشته که رقابت‌های پیشا‌اسلامی، نبردهای عصر نبوت، چشم‌انداز جانشینی و عدم تسامح امام علی بن ابی‌طالب(ع) در دین، به نحو چشمگیری در پیدایش آن نقش داشته است.

تاریخ/تاریخ عمومی/از سال 1-61
مقاله
5e03376152085.JPG

طریقت های صوفیه؛ عاملی همگرایی کردها به تشیع در کردستان از سال 907 تا 1400 ق

اصغر منتظرالقائم

مظاهر مشترک میان طریقت های صوفیه و تشیع در کردستان، یکی از عوامل تاثیرگذار در گرایش طوایفی از کردها در چند قرن اخیر به پذیرش مذهب تشیع بود؛ زیرا در زیر سلطه دامنگیر آداب و مناسک طریقتی بر کردستان، نمادها و مظاهر بسیاری از عقاید شیعی در میان کردها رواج یافت و تبعیت مردم کرد از مذهب امام شافعی را تا حد تکفف در نماز، کیفیت انجام وضو و ادای اذان تنزل داده بود. کردهای پیرو طریقت های صوفیه در موضوع توسل، زیارت قبور، تبعیت از شیخ طریقت و غیره به مانند شیعیان عمل می کردند و در فضای چنین اعتقادی اختلاف چندانی با شیعیان احساس نمی کردند. بنابراین طریقت های نقشبندی، قادری، نعمت اللهی و جلالی شایع در سراسر مناطق کردنشین، زمینه ورود افکار و عقاید شیعی به کردستان را فراهم کردند و در قالب افکار و عقاید صوفیه، مروج عقاید شیعی در میان کردها بودند. همگرایی و نزدیکی عقاید طریقت و تشیع، نزدیکی هرچه بیشتر طوایفی از کردها به مذهب تشیع را فراهم نمود و رشد تشیع در میان طوایفی از کردها - بخصوص کردهای نواحی جنوب کردستان - را بدنبال داشت. اما سقوط دامنه عقاید طریقت در کردستان که با سرعت از اواخر دوران پهلوی شروع و در دوران انقلاب اسلامی تمامی کردستان را در بر گرفت، به جدایی مرزهای تشیع و تسنن و افتراق آن ها در نواحی کردنشین انجامید. این که آیا ﯾﻘﺖﻫﺎی ﺻﻮﻓﯿﻪ ﻋﺎﻣﻠﯽ ﺑﺮای رﺷﺪ ﺗﺸﯿﻊ در ﻣﯿﺎن ﮐﺮدﻫﺎ ﺑﻮدهاﻧﺪ؟ ﻣﻈﺎﻫﺮ ﻣﺸﺘﺮک ﻃﺮﯾﻘﺖﻫﺎی ﺻﻮﻓﯿﻪ و ﺗﺸﯿﻊ در ﻣﯿﺎن ﮐﺮدﻫﺎ ﮐﺪاﻣﻨﺪ؟ و ﯾﺎ ﻣﺤﻮ ﻋﻘﺎﯾﺪ ﻃﺮﯾﻘﺘﯽ در ﻣﯿﺎن ﮐﺮدﻫﺎ در ﭼﻨﺪ دﻫﻪ اﺧﯿﺮ، در روﻧﺪ واﮔﺮاﯾﯽ ﻣﺮدم ﮐﺮد از ﻋﻘﺎﯾﺪ ﺷﯿﻌﯽ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ؟ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺳﺆالﻫﺎﯾﺎﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶاﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﺤﻠﯿﻞ اﺳﻨﺎد ﺗﺎرﯾﺨﯽ و ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮاﯾﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ اوﺿﺎع ﮐﺮدﺳﺘﺎن، در ﭘﯽ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ آنﻫﺎ هستیم.

علوم/علوم عرفانی
مقاله