جمهوری اسلامی ایران به سبب مقاومت در برابر نظام سلطه، آماج تهاجم‌های متعددی قرار گرفته است. از جمله این تهاجم‌ها، تهدیدها و تحریم‌های اقتصادی است. بر همین اساس، رهبر معظم انقلاب بحث «اقتصاد مقاومتی» را به عنوان بهترین راهبرد مطرح کردند. از نظر ایشان، یکی از راه‌کارها حمایت از تولید ملی و کار و سرمایه ایرانی است. از آن‌رو که این‌گونه تهدیدها و تحریم‌ها در دوره‌های گذشته نیز در کشور ما سابقه داشته، این مقاله به دنبال پاسخ به این پرسش است که در تجربه تاریخی ما، علمای شیعه برای حمایت از تولید ملی و کار و سرمایه ایرانی چه راه‌کارها و اقداماتی داشته‌اند؟ برای پاسخ به این سؤال، عملکرد و بیانات علمای شیعه در دوره قاجار، که دوران هجوم اقتصادی غرب به ایران بوده، در متون تاریخی بر اساس روش «تحلیل محتوای کیفی» بررسی شده است. نتیجه این بررسی آن است که عالمان شیعه با صدور بیانیه، در تحریم کالاهای خارجی و ترویج کالاهای داخلی، تشویق و حمایت از تأسیس شرکت‌های اقتصادی داخلی و تعهد داخلی و تعهد عملی به استفاده از کالاهای داخلی و قناعت در زندگی، نقش زیادی در این زمینه داشته‌اند.

منابع مشابه بیشتر ...

5e3c14fc41913.JPG

گستره علم امام در انديشه علماي شيعه

محمدرضا بهدار

«علم امام» از مسائلي است که همواره اذهان علما و متفکران شيعي و حتي بسياري از پيروان ائمه عليهم السلام را به خود مشغول کرده است. بدين روي، سبب ايجاد پرسش هايي از ائمه اطهار عليهم السلام در اين باره شده است. با توجه به پرسش هاي متعددي که در اين زمينه مطرح است، اين نوشتار تنها از يک منظر به اين مساله مي پردازد که آن، علم امام از منظر علماي شيعه است، به اين که شعاع اين علم چه مقدار است و تا کجا امتداد و وسعت دارد. با وجود وحدت نظر انديشمندان شيعي در برخي حوزه هاي بحث علم امام، در بعضي موارد از جمله پرسش مزبور، پاسخ هاي واحدي دريافت نمي شود و به طور کلي، همه نظريه ها را مي توان در سه ديدگاه تقسيم کرد: رويکرد ترديد و سکوت، رويکرد محدوديت علم امام، رويکرد احاطه علمي کامل امام به همه چيز.

5e1d970d81550.JPG

اندیشه سیاسی علمای شیعه در اواخر سده دوازدهم هجری (با تکیه بر اندیشه شیخ‌یوسف بحرانی و علامه وحید بهبهانی)

زهرا عبدی

موضوع این تحقیق، ساختار اندیشه سیاسی علمای شیعه در اوخر سده دوازدهم هجری، با تکیه بر اندیشه شیخ‌یوسف بحرانی و علامه وحید بهبهانی است. با توجه به این‌که رویکرد اخباری و اصولی در میان علمای شیعه از اواخر دوره صفویه باب بود، نظر علما درباره سیاست و حکومت‌های وقت نیز با توجه به رویکردشان تفاوت داشت. از سویی دیگر، بیگانگی نهاد دین و دولت در حد فاصل سقوط صفویه تا قاجاریه (1135 - 1209 ق)، باعث مهاجرت علمای طراز اول به عتبات عالیات شد. در این میان، شیخ‌یوسف بحرانی و علامه وحید بهبهانی به عنوان علمای برجسته و معلمان رویکرد اخباری و اصولی در مباحثه و مناظره با یک‌دیگر بودند که سرانجام به تثبیت و توسعه اندیشه سیاسی اصولی ختم شد. تا آن زمان علمای اخباری، حکومت فرد مؤمنی از میان مسلمانان را به شرط عدالت جایز می‌دانستند، اما با پیروزی اصولی‌ها ولایت مطلقه فقیه جامع‌الشرایط تثبیت شد و حکومت می‌بایست مأذون و منصوب می‌بود. این تحقیق، به روش توصیفی ـ تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه‌ای صورت گرفته است.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

58a418ce2d90a.png

نقش فرهنگ سیاسی شیعه در انقلاب اسلامی

مهدی ابوطالبی

انقلاب اسلامی ایران مهم ترین جنبش اسلامی معاصر است که نماد و مظهر اسلام گرایی در عصر حاضر به شمار می آید . این انقلاب حرکتی بود که به جهت ویژگی های خاص و منحصر به فرد خود ، شگفتی همه اندیشمندان غربی و شرقی را برانگیخت و به تعبیری ، وجدان های غربی را در دو بعد دولتی و مردمی تکان داد و به صورت معمایی برای تحلیلگران سیاسی و اجتماعی جلوه گر شد. آنچه این معما را پیچیده تر کرد ، شخصیت امام خمینی بود که نقش اساسی در پیروزی انقلاب و تشکیل حکومت ایفا کرد و اساسا پایه ریزی جمهوری اسلامی ، حاصل تلاش شخصیتی چون امام خمینی بوده است.

تاریخ/تاریخ عمومی/از 1357 تا کنون دوران انقلاب اسلامی
مقاله
586a0084da7d2.png

نقش عناصر و نمادهای مذهبی شیعه در نهضت ملی شدن صنعت نفت

مهدی ابوطالبی

این مقاله، با توجه به اهمیت نهضت ملی شدن صنعت نفت در ایران و پررنگ شدن نقش ملی‌گراها در این نهضت در عمده آثار منتشرشده در حوزه تاریخ معاصر، درصدد تبیین نقش عناصر و گروه‌های مذهبی در این نهضت عظیم ضداستعماری است. بر این اساس، با مراجعه به منابع مکتوب، به بررسی نقش عناصر و نمادهای مذهبی شیعه در این نهضت پرداخته شده است. بررسی منابع مذکور نشان می‌دهد که عنصر ولایت با دو جلوه «ولایت فقها در عصر غیبت» و «تولی و تبری» و نمادهای مذهبی مثل مناسبت‌ها و مراسم‌های مذهبی، جهاد و شهادت‌طلبی، اماکن مذهبی، استناد به آیات و روایات در بیانیه‌ها و تجمعات و شعارهای مذهبی نقش بسیار مؤثری در این نهضت داشته است.

فرهنگ و تمدن/آداب و رسوم و فرهنگ/فرهنگی اجتماعی
مقاله