در دورهء حاکمیت صفویان اقدامات گوناگونی برای ترویج و تثبیت مذهب تشیع در ایران انجام شد که یکی از آنه‌ ترجمهء متون عقیدتی و دینی شیعه به زبان فارسی،با هدف عمومی سازی فرهنگ تشیع بود.در این راستا،تعدادی‌ از کتب سیره و مناقب امامان نیز به قلم برخی مترجمان و نویسندگان به فارسی برگردانده شد که در بین آنها کشف- الغمة فی معرفه الائمه،اث علی بن عیسی اربلی بیشتر مورد توجه مترجمان قرار گرفت؛به طوری که چند برگردان‌ فارسی همزمان از آن پدید آمد،این ترجمه‌ها گرچه به ارتقای سطح علمی عمومی شیعیان کمک می‌کرد،ولی به سبب‌ اموری،همچون حذف اسناد روایات و یا گرایش به ادبیات حماسی،مشکلاتی نیز به همراه داشت که مهمترین آنها کاسته شدن از ارزش عملی کتابهای مورد نظر بود.

منابع مشابه بیشتر ...

595a454e35836.jpg

شمایل نگاری در هنر تیموری و صفوی هنر شیعی

محمد عرفان

شمایل نگاری در هنر تیموری و صفوی‌ هنر شیعی عناصر هنر شیعی‌ در نگارگری و کتیبه نگاری تیموریان و صفویان‌ مهناز شایسته‌فر مؤسسه‌ی مطالعات هنر اسلامی‌ (مجموعه آثار هنر اسلامی 12)،1384 همان طوری که از عنوان‌ فرعی استنباط می‌شود در این‌ کتاب عناصر هنر شیعی در دو حوزه‌ی مهم هنرهای تجسمی‌ یعنی نگارگری و کتیبه نگاری؛ در دو دوره‌ی مهم تاریخی هنر ایران، تیموریان و صفویان مورد بررسی قرار گرفته است. سپس‌ بر این نکته تأکید می‌کند که اشکال و تزیینات نقاشی ایرانی و کتیبه‌ها به‌ طور مستقیم،تحت تأثیر بنیان حکومت‌ شیعی صفویان نبوده است،بلکه تحول‌ و توسعه‌ی تدریجی هنر شیعی در نقاشی‌های نسخه‌های خطی و کتیبه‌های‌ بناهای تیموری در ابتدای حاکمیت صفویه وجود داشته است. اجتماعی،فرهنگی و مذهبی را که در به وجود آوردن عناصر و نمادهای‌ شیعی در نقاشی و کتیبه‌ها تأثیر گذار بوده‌اند،مورد بررسی قرار می‌دهد تمرکز این فصل به طور ویژه بر روی اهمیت علمای شیعه و سیستم حمایتی‌ آنها است. بخش دوم این فصل نمونه‌های برگزیده‌ی کتیبه با درونمایه‌ی شیعی‌ را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد و بر آن دسته از کتیبه‌ها که دارای‌ مضامین قرآنی،دعایی و حدیثی روی بناها و آثار صنایع دستی در دوران‌ مورد بحث،تمرکز دارد،موضوع این قسمت،مطالعه‌ی کتیبه‌ها با مضامین‌ دعایی است که شامل دعاهایی خطاب به پیامبر اکرم(ص)،امام علی(ع)،حضرت فاطمه زهرا(ع)و پسرانش امام حسن(ع)و امام‌ حسین(ع)می‌باشد،نمونه‌ی کتیبه‌هایی که در آن امام دوازدهم شیعی را مورد خطاب قرار داده مثل کتیبه منبر مسجد بندر آباد در حومه‌ی‌ یزد و.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

6252ad451ef56.JPG

تشیع در عصر سلجوقی ؛ تهدیدهای فرارو و عوامل تداوم

حسن حسین زاده شانه چی

یکی از دوره‌های مهم و حساس تاریخ شیعه، عصر سلجوقی است که به‌سبب تغییر حاکمیت و جایگزین شدن دولت سنی‌مذهب به جای دولت شیعی آل‌بویه، وضعیت شیعیان دگرگون شد. تصور می‌شود با روی کار آمدن سلجوقیان ـ که پایبندی عمیقی به مذهب اهل‌سنت و خلافت عباسی داشتند ـ می‌بایست عرصه برای فعالیت شیعیان تنگ و آنان به حاشیه رانده شده باشند؛ اما برخلاف این تصور، در عصر سلجوقی بخصوص در نیمة دوم آن، مراکز شیعه‌نشین توسعه یافتند و نهادهای علمی و آموزشی و به‌تبع آنها فعالیت‌های علمی و پژوهشی، نه‌تنها دچار خلل و نقص نشدند، بلکه با عملکردی چشمگیر به کار خود ادامه دادند. در این مقاله به این مسئله پرداخته می‌شود که علل حفظ و تداوم تشیع و فعالیت‌های آن در این دوره چه بوده است؟ به نظر می‌رسد که عوامل اصلی در تداوم تشیع، اهتمام به توسعة علمی و آموزشی، پایبندی به اصول، توام با رعایت اعتدال و تقیه، و حضور در مناصب اجرایی و سیاسی بوده است که در نتیجه با از میان رفتن دولت مقتدر شیعه‌مذهب آل‌بویه، خللی در جامعۀ شیعه و رهبری علمی آن پدید نیامده است.

تاریخ/تاریخ عمومی/از 450 تا 656 سقوط عباسیان
مقاله
5954c5d5c76ca.jpg

نقش شیعیان در دانش پزشکی

حسن حسین زاده شانه چی

قدیمی ترین تاریخ ملل تاریخ پزشکی است چرا که بشر از روزی که خود را شناخته با درد همراه و با حوادث رو به رو بوده است.از همان روزی که آدمی در صدد دفع شر و زحمت و درد از خود برآمده است تاریخ طب شروع می شود.در اسلام به علم پزشکی اهمیت بسیار داده شده و پس از علم حلال و حرام،یعنی علم فقه، از شریف‌ترین علم ها به شمار آمده و در حدیث شریف «علم ابدان» در کنار«علم ادیان» قرار گرفته است؛چرا که اگر تن سالم نباشد نمی تواند درباره مبدا جهان بیندیشد و او را ستایش و پرستش کند و از آن جا که تعالیم پیامبر اسلام(ص) افراد را به خیرات و مبرات و انفاق مال در راه خیر هدایت و ارشاد فرموده بدین مناسبت به نظر می رسد طب و طبابت در تمدن اسلامی بیش از سایر علوم پیشرفت داشته است و خوشبختانه نمایندگان بزرگ طب اسلامی بیشتر ایرانی بوده اند و اینان توانستند در دوران تمدن ستارگان قدر اول این آسمان باشند مانند رازی ، اهوازی، ابن سینا و جرجانی(گرگانی).در تاریخ طب اسلامی کسانی که اولین بار جرات آن را پیدا نمودند که بر کتب اساتید یونانی خرده گیری نمایند ایرانیان بوده اند.هدف از این مقاله بررسی نقش مسلمانان و بخصوص شیعیان در دانش پزشکی است که با روش توصیفی ـ تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه‌ای نگاشته می شود

علوم/علوم طبیعی
مقاله