کتابخانه مجازی ادبیات

اهتمام عرب به انساب و برخى توصيه ‏هاى دينى درباره حفظ انساب بخصوص درموضوعات احكام، سبب شده است عده‏ زيادى از مؤلفان مسلمان از دير باز به اين موضوع اهميت داده و كتاب هايى در اين باره نوشته‏ اند. دسته‏اى از اين آثار درباره انساب جاهلى و اسلامى است و دسته‏اى به طور خاص به انساب علويان يا آل ابی‏طالب مى‏پردازد. كتاب الفخرى درباره نسب خاندان ابوطالب يعنى فرزندان على (ع)، جعفر و عقيل تأليف شده و علت نامگذارى آن درخواست مفسر مشهور فخرالدين رازى براى تدوين اين كتاب بوده و مؤلف، آن را براى عالم اهل سنت نوشته است. محتواى كتاب‏ نويسنده پس از مقدمه ‏اى در نسب پيامبر اكرم(ص)، به آل ابیطالب مى‏پردازد. نسب اميرالمؤمنين(ع) بيشترين حجم كتاب را به خود اختصاص داده و شامل اعقاب فرزندان آن حضرت است. ترتيب انساب آنگونه كه معمول است در اين كتاب نيامده و پس از اعقاب امام كاظم(ع) با عنوان انساب موسويه، به نسل امام صادق (ع) مى‏پردازد. گويا در اين اثر به برخى افراد نيز اشاره نشده است. در خاتمه كتاب هم از برخى مشاهير كه به القابى معروف‏اند ياد مى‏شود. اين القاب، القاب ويژه شخص مى‏باشد كه فرزندان وى بدان‏ها ملقب نمى‏شوند، نظير علويه، حسينيون، باقريه، موسويه و ... در ابتداى چاپ فعلى اين كتاب، رساله‏اى با عنوان «الضوء البدرى فى حياة صاحب الفخرى» به خامه آيت الله مرعشى نجفى آمده و شرح حالى از مؤلف كتاب ارائه داده است. بايد توجه داشت كه اثر ديگرى با عنوان «الفخرى فى الآداب السلطانية و الدول الاسلامية» نوشته محمد بن على بن طباطبا معروف به ابن الطقطقى (م 709) وجود دارد كه بخشى از آن پند و اندرز به فرمانروايان و دولتمردان است و ادامه آن به بيان خلاصه‏اى از رويدادهاى تاريخ اسلام مى‏پردازد. شهرت دو اثر به «الفخرى» گاه سبب خلط بين آن دو مى‏گردد.    

ولادت‏ عالم، نسب شناس، اديب و قاضى. در سال 572ق در شهر مرو متولد شد. اجداد وى از مدينه به قم آمده و از آنجا به مرو مهاجرت كرده بودند. فهرست نويسان و تذكره نويسان شيعه و سنى از او يه عظمت ياد كرده و او را از دوستان فخر رازى دانسته‏اند كه كتاب الفخرى را براى او تأليف نمود. او براى كسب علم به شهرهاى زيادى از جمله شيراز، هرات، شوشتر، يزد، رامهرمز و بغداد مسافرت كرد و با عالمان و دانشمندان آن بلاد ملاقات نمود. وى علاوه بر تبحّر و تخصص در علم أنساب در ادب و شاعرى نيز مهارت داشت. اساتيد مشايخ وى عبارتند از: ابو الفتح محمد بن سعد بن محمد بن ابى الفضل الديباجى، ابو الفتح ناصر بن ابى المكارم عبد السيد بن على المطرزى الخوارزمى، ابو بكر محمد بن عمر الصائغى السبخى، فخر الدين رازى و.... آثار آثار او عبارتند از: حظيرة القدس، بستان الشرف، غنية الطالب في نسب آل ابي‏طالب، الموجز في النسب، زبدة الطالبية، الفخرى في أنساب الطالبيين، خلاصة العترة النبوية في أنساب الموسوية، المثلث في النسب، التعليقة على سرّ الأنساب، نسب السادة المراوزة و... وفات‏ ازوارقاني نيشابورى پس از 614 ه. ق ديده از جهان فرو بست.