آیه 59 سوره نساء از آیات چالشی و مورد اختلاف در میان اندیشمندان و مفسران فریقین است. دلیل اصلی این چالش قرار گرفتن ترکیب «أولی الأمر» در کنار فرمان به اطاعت از «الله» و «الرسول» می باشد. مفسران شیعه براساس همسانی فرمان اطاعت از رسول و اولی الامر و لزوم عصمت آنان، مصداق أولی الأمر در این آیه را ائمه اطهار(علیه السلام) می دانند اما مفسران اهل سنت در تعیین مصداق اولی الامر اختلاف نظر فراوانی دارند. ازاین رو مصداق آن را حاکمان، فرماندهان جنگ، عالمان دین و فقیهان، خلفای راشدین و اهل حل و عقد دانسته اند. اهل سنت وجود عصمت در اولی الامر را شرط نمی دانند و این امر یکی از مهم ترین نقدهای مفسران و اندیشمندان شیعه بر آنان است.
آیه «مباهله» (آل عمران:61) از مهمترین ادله قرآنی، در خصوص فضیلت و برتری اهل بیت(ع) محسوب میگردد. مفسران و دانشمندان مذهب اهل بیت(ع) و اهل سنت در طول تاریخ درباره این آیه بحثهای لازم را انجام دادهاند. با توجه به اهمیت این موضوع، آیه «مباهله» را به صورت تطبیقی از دیدگاه مذهب اهل بیت(ع) و اهل سنت بررسی میکنیم و به شبهات، ابهامات و سؤالات مربوط پاسخ میدهیم و در پایان نتایج به دست آمده را بازگو خواهیم کرد. نباید فراموش کرد که از ظاهر آیه «مباهله» نمیتوان برای ولایت و رهبری اهل بیت (ع) استفاده نمود؛ چون ظاهر این آیه شریفه صرفا فضیلت و برتری اهل بیت(ع) را بیان میکند، ولی با توجه به معنا و مفهوم آیه و مقایسه مصادیق آن با دیگران است که میتوان از آن برای ولایت و رهبری اهل بیت(ع) نیز استفادههایی کرد. مباحث ارائه شده در این نوشتار شامل این بحثهاست: بخش اول: تفسیر و تبیین اجمالی آیه مباهله؛ بخش دوم: آیه مباهله از دیدگاه روایات فریقین؛ بخش سوم: آیه مباهله از دیدگاه مفسران فریقین؛ بخش چهارم: نقد و بررسی شبهات، ابهامات و سؤالات مربوط به آیه مباهله؛ بخش پایانی: نتایج به دست آمده از مباحث گذشته.
امت اسلامی ـ برخلاف دستور و ارشاد الهی ـ به دلایلی از همان روز نخستِ پس از رحلت پیامبر(ص)، دچار شکاف و انشقاق شد. این امر در طول سالیانِ دراز پس از پیامبر، آسیبهای بسیاری بر امت اسلام وارد نموده است. هرچند نباید این وضعیت به وجود میآمد، لیکن از نظر دانایان و دلسوزان، چاره این کار نشستن و گریستن و تماشای تداوم آسیبهای آن نبود. بنابراین از همان آغاز، امامان(ع) که دلسوزترین افراد به حال امت بودند، در صدد برآمدند، تا با تدارک راهکارها و در پیش گرفتن رفتارهایی، نه تنها مانع آسیبهای هرچه بیشتر آن شوند، بلکه نوعی از وحدت و همزیستی سودمند را درون امت اسلام شکل دهند. امام رضا(ع) از جمله این امامان گرامی است که با بررسی سیره زندگی ایشان پی میبریم نگرش و روش ایشان به جدّ تقریبی و همگرا بوده است که با بیان اخوت ایمانی و گفتگوی سازنده، تأکید بر مشارکت پیروان اهلبیت در مراسم و مناسک عبادی و اجتماعی دیگر همکیشان، سفارش به برقراری روابط اخلاقی و عاطفی با آنها، و ترویج خردورزی و آزاداندیشی، و با صیانت از یکپارچگی دینی ـ حاکمیتی در جامعه اسلامی، در صدد تأمین تقریب و همگرایی در میان امت اسلام برآمده است.