تابلوهای زیبای تشبیهی نهج البلاغه، از طرح های ابتکاری، رنگ آمیزی متنوع، وسعت و عمق بینش، مناظر پویا و پرتحرک، دقت و ظرافت، هماهنگی و تناسب شگفت آور، موسیقی سحرانگیز، وحدت و انسجام فوق العاده ای تشکیل شده که از خیالی قوی و عمیق و عاطفه ای جوشان و صادق و اندیشه ای غنی و خلاق سرچشمه گرفته است. از مهم ترین زوایای هنر امام(ع) در استفاده از تشبیه این است که ایشان مفاهیم مهم و اندرزهای انسانی را با استفاده از تشبیه در اختیار درک و فهم مخاطب قرار می دهد. قرآن کریم، اهل بیت، اسلام، دنیا و متعلقاتش، تقوا و طاعت الهی، موضوعاتی هستند که بیشترین تشبیهات را به خود اختصاص داده اند. هنر و ادبیات امام(ع) و از جمله تصاویر ادبی وی برای خود هنر و ادبیات نیست و همه وجود ایشان در خدمت انسان سازی، هدایت گری و ارشاد و نجات مردم است.

منابع مشابه بیشتر ...

6258135eb9ad8.JPG

حفظ اتحاد و صلح‌طلبی؛ محور عملکرد امام علی علیه السّلام در رخدادهای پیرامون جنگ جمل

لیلا نجفیان رضوی

با رحلت رسول خدا، توجه به رویکرد صلح‌محورِ آن حضرت به منظور حفظ انسجام جامعة اسلامی و اتحاد مسلمانان کم‌تر شد. اما با شروع خلافت امیرالمؤمنین و التزام عملی ایشان به قرآن و سنت پیامبر، توجه به این امر نیز رنگی تازه به خود گرفت. مروری بر عملکرد امام در دوران کوتاه خلافت ایشان و مطالعة موردی جنگ جمل، بر پایة کهن‌ترین متون تاریخی، براین امر گواه است. بر این ‌اساس، پرسش پژوهش حاضر آن است که چه مستندات تاریخی‌ای از نحوة عملکرد امام علی در وقایع پیرامون جنگ جمل وجود دارند که با بهره‌گیری از آن‌ها بتوان بر توجه آن حضرت به حفظ انسجام جامعة اسلامی و اتحاد مسلمانان با رویکردی صلح‌محور صحه ‌گذارد؟ نتیجة این پژوهش توصیفی - تحلیلی، آن است که ایشان با محوریت جلوگیری از ایجاد افتراق در جامعه، ضمن شفاف‌سازی اوضاع برای مردم و فرستادن نمایندگانی نزد فتنه‌انگیزان، با رویکردی صلح‌طلب کوشیدند تا از منتهی‌ شدن فتنه به جنگ جلوگیری نمایند. همان‌طورکه پس از اتمام نبرد، با پرهیز از خشونت و رفتار دین‌محور با بازماندگان، عدم‌مماشات در امور جامعة اسلامی (انتخاب حکم‌ران) و نوشتن نامه و تشریح وقایع برای مردم کوفه و مدینه، در حفظ انسجام جامعة اسلامی و اتحاد مسلمانان کوششی حداکثری داشتند.

625812b3927cd.JPG

تحلیل روایات الاستیعاب درباره امام علی علیه السّلام و خلفای سه‌گانه با بهره‌گیری از الگوی تحلیل گفتمان فرکلاف

زهره باقریان, علی اصغر سلطانی

صحابه‌نگاری که به طور جدی از قرن سوم هجری آغاز گشت، با ورود اسلام به سایر سرزمین‌های اسلامی راه یافت؛ زیرا صحابه‌نگاران، اصحاب را واسطه میان پیامبر و امت و نیز آشنایان به سنت و سیره رسول خدا می‌پنداشتند. اما صحابه‌نگاری‌هایی که در مناطق مختلف تدوین شد، تحت‌تأثیر جریانات فکری ـ سیاسی، شکل‌های مختلفی به خویش گرفت و علاوه بر کمیت و حجم، در محتوا و روایات این آثار، تأثیرات بسزایی برجای نهاد. این جریانات فکری ـ سیاسی، سبب گشت تا صحابه‌نگاران در پی حل، پاسخ‌گویی و یا مقابله با این تفکرات، روایاتی را از اصحاب انعکاس دهند، که در جهت تأیید ایدئولوژی مورد توافق خویش و یا در راستای حاشیه‌رانی گفتمان‌های نامطلوب جامعه باشد. پژوهش پیش ‌روی، تلاش خواهد کرد تا شیوة بازیابی الاستیعاب در ترجمه خلفای نخستین را تحلیل کند تا نشان دهد که اگرچه این کتاب، به بازتاب همان روایات سده‌های نخست هجری می‌پردازد، گزینش، چینش و چگونگی کاربرد واژگان آن در جهت طرد و یا برجسته‌سازی برخی از اصحاب شکل گرفته است تا به فرآیند سیاسی ـ مذهبی زمانه پاسخ قاطعی دهد و یا در جهت تأیید این فرآیند‌ها و ایدئولوژی‌ها حرکت نماید.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

558a553aa2cc7.jpg

سیمای هنری تشبیهات در دیوان سید حمیری شاعر اهل بیت (ع)

مرتضی قائمی

  سید حمیری، یکی از شاعران برجسته شیعی است که شعر خود را در خدمت نشر مفاهیم دینی و تبیین فضایل اهل بیت(ع) و دفاع از ایشان قرار داده است. سید حمیری، از آن دسته شاعران نیست که گوهر شاعری خود را یکسره در دامان تشبیه پردازی ها و تصویر سازی های دورودراز بریزد و تصاویر غیرمعمول و رنگارنگ دور از ذهن خلق کند، بی آنکه این تصاویر، محتوای چشمگیری داشته باشند. به نظم کشیدن عقاید ناب و ریشه دار شیعی، چنان بر سراسر چکامـه های این شاعر غلبه دارد که در اکثر قریب به اتفاق موارد، تشبیهات محدودی که شاعر به کار می برد، درخدمت بیان معانی و وضوح هرچه بیشتر محتوای دینی شعر است. محوریت محتوا و معنا در تشبیهات شاعر، از سویی به ساحت بیان هنرمندانه شعر او لطمه می زند و از سوی دیگر میزان والای پایبندی شاعر به عقاید شیعی و اندیشه محوربودن شعر وی را می رساند. زبان و فضای شعر او چنان ساده و روان و موافق با مقتضای حال مخاطب و برگرفته از عناصر زیبای همین جهان پیرامونی ما است که هر جا فضای شعر او خواستار همراه تصاویری برگرفته از عناصر طبیعت می شود، شاعر این نیاز معنایی را با نقاشی هایی که از فضای طبـیعت پیرامـونی ترسیم می کـند، پاسخ می دهد.

فرهنگ و تمدن/ادبیات/شعر شیعی/پژوهشی
مقاله