کتابخانه مجازی ادبیات

واژه ی «اسم» و مشتقات آن از واژه های بسیار پرکاربرد در علوم اسلامی (اعم از علوم نقلی و عقلی) است. این مقاله با روش کتابخانه ای در گردآوری مطالب و شیوه اسنادی در نقل دیدگاه ها و روش تحلیل محتوا در تحلیل داده ها این مساله را بررسی کرده است که مفهوم دقیق اسمای حسنی بودن اهل بیت (ع) که در احادیث اسلامی آمده است، چیست؟ و به این نتیجه دست یافته است که حوزه معنایی فراگیر این عبارت شامل معانی زیر می گردد: آن بزرگواران راهنمای تشریعی به احکام خدا؛ راهنمای تکوینی به خدا؛ راهنمای به صفات و اسماء خدایند؛ برترین واسطه بین خلق و خدا؛ برترین وسیله ظهور اسماء خدا یا برترین مظاهر اسماء خدایند؛ و در نهایت در مقام عبودیت و بندگی جز خدا را نشان نمی دهند. به این صورت که امکان دارد در یک عبارت همه این معانی و یا هر احتمال دیگر ممکن لحاظ شده باشند و یا اینکه در هر استعمالی برخی از آنها اراده شده باشد و مراد از مجموع استعمال ها تمامی این معانی باشد. و دلیل عمده درستی این دیدگاه تحلیل لغوی فراگیر واژه از سویی و اطلاق مضمون اسمای حسنای خدا بودن اهل بیت (ع) است که در احادیث مورد بحث بدان تصریح شده است.واژه «اســم » و مشــتقات آن از واژه هــای بســیار پرکــاربرد در علــوم اســلامی (اعــم از علــوم نقلــی و عقلــی) اســت .

منقبت به‌معنای فعل کریمانه مورد اهتمام خاص قرآن و سنت است.با نگاهی‌ گذرا به قرآن،محورهایی چون خویشاوندی با پیامبر(ص)،سبقت در اسلام و ایمان،هجرت،جهاد و فداکاری در راه شریعت همراه با داشتن بصیرت، مهم‌ترین منقبت‌ها به نظر می‌آیند.اهتمام خدا و رسول(ص)به مناقب،جهت‌ الگوسازی برای انسان‌ها بوده و در برخی مقاطع،توجه به مناقب سبب تحول‌ در جامعه شده است.اخبار مناقب،بخش عمده‌ای از جوامع حدیثی را در بر گرفته و در میان این اخبار آنچه مربوط به عترت(ع)است از امتیازات ویژه‌ای‌ چون کثرت تعداد،محتوای برتر،انتشار و شهرت،صحت سند و نقل همگانی‌ برخوردار بوده و این در حالی است که جریانات حاکم بر مسلمانان نوعا در جهت محو مناقب اهل بیت(ع)حرکت کردند.از طریق مطالعه در تاریخ صدر اسلام و تأمل در اقدامات تخریبی مرتبط با عترت(ع)و فضایل شان این نتیجه‌ حاصل می‌شود که حفظ و انتشار مناقب اهل بیت(ع)در گذر تاریخ،جلوه‌ای از حاکمیت ارادهء الهی در روشن ماندن مشعل هدایت است.