کتابخانه مجازی ادبیات

مرحوم آیت الله میرزا مهدی اصفهانی(1303-1365 ق)-از عالمان بزرگ‌ خراسان در سدهء گذشته‌1-در کتاب منتشر نشدهء«اساس معارف القرآن»،یک‌ دورهء نظام‌مند،در علوم مبدئی و معادی ارائه کرده که در آن،به صدها حدیث‌ استناد کرده و ذیل آنها مطالبی بیان داشته است. در این گفتار،ترجمهء فارسی تعلیقات و نکات مرحوم آیت الله اصفهانی بر هشت حدیث اصول کافی عرضه شده،تا نمونه‌ای از بینش ایشان باشد.گرچه‌ سخن در این زمینه‌ها بسیار مجمل و سرشار از اشارات و نکات است که در گفتارهای دیگر باید عرضه شود،ولی ترجمهء همان بخشها برای اهل فضل، می‌تواند دریچه‌هایی از معرفت بر روی آنها بگشاید و فرصتی دیگر برای تأمل و نقد و بررسی در مورد آنها فراهم سازد. این بخشها،براساس نسخه‌ای از کتاب«اساس معارف القرآن»گزینش شد،که‌ جمعی از فضلا،تصحیح و تحقیق آن را با نظارت فرزند دانشمند مرحوم آیت الله‌ اصفهانی،جناب میرزا اسماعیل مدرس غروی،براساس نسخه‌های مختلف‌ خطی این کتاب،به سامان آورده‌اند. بدین روی،در این گفتار،به شمارهء صفحهء یکی از نسخه‌های خطی کتاب‌ (نسخهء مرحوم حجت الاسلام شیخ علی اکبر صدرزادهء دامغانی)و نسخهء تحقیق‌ شده،و نیز شمارهء حدیث-براساس شماره‌گذاری مسلسل احادیث در نسخهء تحقیق شده-اشاره می‌گردد. بیانات آیت الله اصفهانی،ذیل هشت حدیث از اصول کافی آمده که نسخه‌ اساس در این مورد،چاپ دار الکتب الاسلامیة(تصحیح و تحقیق مرحوم استاد علی اکبر غفاری)است. تعلیقات احادیث منتخب،در سه بخش(معرفة الله،دو حدیث؛اسماء و صفات‌ الاهی،دو حدیث؛بداء،چهار حدیث)ارائه می‌گردد. این مقاله،تعلیقات آیت الله میرزا مهدی اصفهانی هشت‌ حدیث از پنج باب کتاب اصول کافی را دربر دارد که از کتاب چاپ‌ نشدهء«اساس معارف القرآن»نقل شده است.این احادیث و توضیحات‌ آنها دربارهء معرفت خدا،اسماء و صفات الاهی و بداء است.براساس‌ توضیحاتی که آمده است،خداوند،معرفت خود را به بندگان تذکر می‌دهد و فطرت الاهی را به آنان یادآور می‌شود؛توصیف‌های بشری در وصف خداوند،نارسا است؛اسماء و صفات الاهی تمییز او از خلقش را نشان می‌دهد؛و بداء جلوه‌ای بارز از قدرت و سلطنت واسعهء الاهی‌ است.