در 1997 م. مقاله ای در مجلۀ آسیایی چاپ شد که به معرفی سه مجموعه و کتابخانۀ شیعی در اروپا می پردازد. در این مقاله چنین آمده که به سبب توجهاتی که در سال های اخیر به مطالعات شیعه پژوهی به طور اعم، و شناخت شیعۀ دوازده امامی، به طور اخص، شده است و نیز به سبب مشکلات هرچه بیشتر دسترسی به منابع و کتابخانه های سنتی شیعی (به ویژه در عراق و ایران)، مؤلفان مقاله سعی کرده اند با نگارش آن، سه مجموعۀ شیعی را در اروپا معرفی کنند. این سه مجموعه عبارت اند از: 1. مجموعۀ شیعی در دپارتمان شرقی دانشگاه کلن آلمان (بنیان گذاری شده توسط مرحوم عبدالجواد فلاطوری)؛ 2 . مجموعۀ هانری کربَن و 3. مجموعۀ شیخی، هر دو در بخش علوم دینی مدرسۀ کاربردی مطالعات عالی دانشگاه سوربن پاریس. در ادامۀ مقاله فهرست آثار موجود در مجموعۀ شیخی (اعم از دست نویس و چاپ سنگی) نیز به ترتیب نام مؤلفان آن آمده است. این مقاله ذیلی دارد که در آن به مسألۀ خودسانسوری در چاپ کتاب های شیعی می پردازد. پیام اصلی و در واقع هشدار این ذیل برای محققان اروپایی در این است که از آن جا که مصححان متون شیعی، به ویژه در ایران آگاهانه مطالبی را به هنگام تصحیح و چاپ از اصل متن حذف می کنند، به ناچار برای استفاده از متون شیعی هنوز باید به چاپ سنگی ها و دستنویس ها مراجعه کرد.

منابع مشابه بیشتر ...

5d2b6a07884f9.JPG

مدرسه مستنصریه و گسترش تشیع امامیه در قرن هفتم هجری

محسن رحمتی, زینب بیرانوند

نیمه اول قرن هفتم هجری، عصری تعیین­کننده در تکامل مکتب تشیع، محسوب می‌گردد. در این محدوده زمانی، تشیع امامیه، تحت تأثیر عوامل گوناگون، به یک جریان قدرتمند اجتماعی ـ فرهنگی در بغداد تبدیل گشت. در میان عوامل متعددی که در زمینه‌سازی برای رشد تشیع مؤثر بودند، یکی نیز وجود و فعالیت مدرسه­ مستنصریه است. مقاله حاضر، درصدد است تا با بهره­گیری از اندک داده­های موجود، به شیوه توصیفی ـ تحلیلی، به تبیین تأثیر مدرسه­ مستنصریه بر گسترش تشیع امامیه بپردازد. پژوهش حاضر، نشان می­دهد که این مدرسه­، با تبدیل نمودن منازعات مذهبی به مناظراتی مسالمت­ آمیز، فرصتی فراهم ساخت تا شیعیان امامیه، ضمن حضور در کادر اداری آن، به ترویج و تبلیغ عقاید و افکار خود بپردازند.

5c1f357788ab3.JPG

اندیشه موعودگرایی در دوره صفویه

نسیم خلیلی, مهدی فراهانی منفرد

هدف اصلی نوشتار حاضر مطالعه تاریخ اجتماعی عصر صفویه با توجه ویژه به موضوع مهدویت و منجی گرایی است.اهمیت این موضوع به این امر باز می گردد که این اندیشه در آن روزگار به شکلی پررنگ تر و در سطح گسترده حیات اجتماعی مردم مطرح شد؛ چه از روزنه اندیشه ای فقیهانه که از سوی مذهب تازه رسمیت یافته تشیع تغذیه و تقویت می شد و چه از روزنه آنچه مدعیان نجات بخشی در آن روزگار در جستجوی آن بودند.نویسندگان می کوشیدند اندیشه نجات بخشی را به ویژه در قالب آنچه موعودیت، مهدویت و منجی گرایی خوانده می شود، در چشم انداز حیات فکری، سیاسی و اجتماعی این روزگار جستجو کنند و به بازبینی آن بپردازند.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

590f3169d2408.jpg

موعود جان : تاملی در وجود ملکوتی امام غایب (عج)

محمدعلی امیرمعزی

"این غیبت همچنان ادامه دارد و تا آخر زمان نیز که حضرت‌ مهدی(عج)با رجعت خود مجددا دعالت را روی زمین احیا کند به طول خواهد انجامید5. برخی قائل شدند که او در همان‌ جوان سالی از دنیا رفته است؛برخی دیگر چنین پنداشته‌اند که‌ او در کهنسالی ررحلت کرده است و برخی دیگر اساسا وجود او را انکار کرده بر آن شدند که امام حسن عسکری(ع)اصلا فرزند پسری نداشته است و گروهی نیز از زنده بودن پسر امام‌ یازدهم(ع)به عنوان مهدی غایب و رجعت او در آخر زمان دفاع‌ کرده‌اند. در این‌جا بیان دلایل امامیه برای غیبت امام خالی از فایده‌ نخواهد بود،این دلایل را در چهار دسته می‌توان بیان کرد: 1-حفظ جان امام دوازدهم(ع):در احادیثی که برخی‌ از آن‌ها به پیامبر(ص)منسوب است بر ضرورت غیبت حضرت‌ قائم(عج)تاکید شده است،این احادیث دلیل این امر را در خطر بودن جان امام بیان کرده‌اند25. مجددا یادآور می‌شویم که به منظور به دست آوردن‌ نگرشی منسجم و سازگار از باورهای امامیه نخستین،لازم است‌ ضمن در نظر گرفتن عناصر مختلف و متفاوت این مکتب،کلیت‌ آن را نیز لحاظ کنیم: 1-دلیل تاریخی:قائم(عج)برای گرفتن انتقام خون‌ حسین(ع)رجعت خواهد کرد. دلیل‌ سوم به نوعی مکمل دلیل دوم است؛به این معنا که دین‌هایی‌ را که مهدی(عج)احیا می‌کند دیگر فقط شریعت ظاهری‌ نیستند،بلکه همزمان از معانی و تعالیم باطنی نیز برخوردارند و این همان آگاهی تامی است که تمام انسان‌ها(به واسطه امام) از اسرار وجود و اسرار دین خود به دست می‌آورند و بی‌شک در این‌جاست که تعریف امام باقر(ع)از واژه«مهدی»قابل فهم‌ خواهد بود:«مهدی‌[هدایت شده‌]از آن جهت مهدی نامیده‌ شده که‌[انسان را]به تعلیم سری هدایت می‌کند»."

تاریخ/تاریخ معصومان(ع)/امام مهدی(ع)
مقاله