شناخت هر امام در آيينه امام ديگر، يكى از مورد اعتمادترين راه در شناخت امام و امامت است. اين گزاره در مورد يكايك امامان معصوم (عليهم السلام) مى‏تواند صادق باشد، ولى دامنه اين نوشتار، به حضرت جواد الائمه (ع) در آيينه بيانات و بنانات حضرت ثامن‏الائمه على‏بن‏موسى الرضا (ع) محدود است. ويژگى‏هاى منحصر به فرد امام جواد (ع)، موقعيت و عصر آن امام همام و به‏طور خاص، شبهات مطرح در ارتباط آن حضرت، از جمله عواملى است كه ضرورت اين نوشتار را دوچندان مى‏نمايد. علاوه بر اين، مجموعه روايات منقوله و نامه‏هاى برجاى مانده از حضرت رضا (ع)، آيينه تمام‏نمايى است كه پاره‏اى از رويدادهاى مربوط به احوالات امام جواد (ع) را از ولادت تا امامت، شخصيت و ويژگى‏هاى اخلاقى آن حضرت و نهايتاً شبهات مربوط به ايشان را به روشنى منعكس مى‏كند. به همين منظور، اين مقاله در سه بخش تنظيم و انجام يافته است: بخش اول ولادت و مقدمات و رخدادهاى مرتبط با آن، بخش دوم شخصيت حضرت جواد (ع) در پرتو بيانات حضرت رضا (ع) و در نهايت بخش سوم به امامت امام و شبهات وارده، اختصاص يافته است.

منابع مشابه بیشتر ...

625ac5806ebbb.JPG

اقدامات امام کاظم علیه‌السلام در راستای اثبات امامت ایشان در منابع شیعه و اهل سنت

شهربانو دلبری, حمیده عراقیان, اردشیر اسدبیگی

«امام کاظم» (علیه‌السلام) در ابتدای امامت، با چالش‌هایی روبه رو بوده اند که این چالش‌ها موجب شده است تا اقدامات ایشان به عنوان قرینه فعلی علاوه بر دلایل نقلی مورد توجه باشد. اهداف اصلی تحقیق، چگونگی و دلایل امامت امام موسی بن جعفر (علیه‌السلام) و نیز اقدامات ایشان در اثبات این موضوع با استفاده از منابع شیعه و اهل سنت است. سوال اصلی این تحقیق نیز بدین شرح است که «مهمترین اقدامات امام کاظم (علیه‌السلام) در راستای اثبات امامت ایشان با توجه به چگونگی و دلایل امامت ایشان در منابع شیعه و اهل سنت چیست؟» این تحقیق با روش توصیفی، تحلیلی و تطبیقی، به این نتیجه دست‌یافت که برای انتخاب امام، شرایطی مانند «وصیت، علم خاص، ودایع و سن» به‌عنوان ملاک تعیین‌شده که بنا به دلایل قدرمتیقن، مشخص می‌شود که امام کاظم (علیه‌السلام) شرایط امامت را داشته است. علاوه بر احادیث و دلایل منقول در قبال امامت ایشان، مهمترین اقدامات ایشان که عبارت است از وارستگی مادی و سیاسی، شفاف‌سازی در غصب حکومت شیعیان، مقابله علمی با جریان‌های انحرافی و فرقه‌های مختلف شیعه، مناظره با خلفای عباسی و انتخاب رویکرد تقیه، گویای این است که طرز فکر امام کاظم (علیه‌السلام) طرز فکر یک «ولی، امام و زعیم» امت است؛ زیرا از یک‌سو جامعه شیعیان را از طریق تقیه و وکالت مدیریت کرده و از طرفی، برای اثبات حقانیتشان از طرق مختلف مانند مناظره و شجاعت در بیان، تلاش نموده و ازنظر علمی و فرهنگی نیز با بزرگ‌ترین چالش زمان خود، مقابله نموده و خط‌مشی آگاهانه‌ای را بنیان‌گذاری نموده‌اند.

6257f49f583dd.JPG

واکاوی روابط فضل بن سهل با امام رضا علیه السلام

سید علاالدین شاهرخی

چگونگی ورود و سپس اقامت علی بن موسی الرضا در مرو، پایتخت خلافت اسلامی در دوران خلافت مأمون عباسی، موجب طرح فرضیه‌های مختلف به‌ویژه با محوریت برخی شخصیت‌های مهم آن دوران است. فضل بن سهل ملقب به ذوالریاستین در جریان ولایت‌عهدی و دیگر موضوع‌های مهم مرتبط با امام، گاه با تحلیل‌های متفاوت و حتی متضاد مواجه شده است. چنین به نظر می‌رسد برای دست‌یابی به درکی جامع و منطقی از مسائل مربوط به آن حضرت با مأمون و دربارش، ضرورت دارد افکار و اقدامات ذوالریاستین در مورد امام به دقت بررسی گردد. این پژوهش تلاش دارد با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از روش پژوهش تاریخی، نقش این وزیر مقتدر را در چگونگی رابطه مأمون با امام رضا بررسی کند. یافته‌های پژوهش، گویای نفوذ فوق‌العاده ذوالریاستین بر مأمون است، با این حال وی در ارتباط با امام بیش‌تر متأثر از مأمون بود و کوشید با نزدیک ساختن افکار و تصمیم‌گیری خود به خلیفه، موقعیت خودش را تحکیم نماید. فضل با وجود داشتن اقتدار، نتوانست بر آن حضرت تسلط یابد، در عین حال شواهد متقنی نیز بر ارادت او نسبت به امام وجود ندارد.