روايات اجتماعى سياسى امام كاظم (ع) به چهار دسته اصلى تقسيم مىشود. دسته اول، بيانگر گزارههاى بنيادى شامل مبانى كلامى، فلسفى و اوصافى كلى براى جامعه و سياست است. روايات امامت، نبوت، عدالت، دستهبندى مردم، مهدويت و مانند اينها از اين دسته است. دسته دوم روايات فقهى درباره روابط اجتماعى و سياسى است. دسته سوم رواياتى است كه در بيان حقايقى تاريخى شامل تاريخ صدر اسلام و تاريخ انبياء و امتهاى گذشته است. دسته چهارم بيانگر روابط اجتماعى و سياسى حضرت در مقطع زمانى است كه زندگى مىكردند و تقريباً همه آنها به دوره 35 ساله امامت ايشان مربوط مىشود.
تحتوي مصادر حديث الشيعة على كمٍّ كبير بل هائل من تراث أئمة أهل البيت (عليهم السلام) وما رُوي عنهم، ولكنّ نعلم أن رواياتهم وأخبارهم ليست منحصرة في مصادر الشيعة فقط، والباحث في تراثهم (عليهم السلام) يجد في ثنايا مصادر التراث الإسلامي القديمة بمختلف مواضيعها، كالفقه والحديث والسيرة والتاريخ، مرويات كثيرة أخرى عن أئمة أهل البيت (عليهم السلام).
«امام کاظم» (علیهالسلام) در ابتدای امامت، با چالشهایی روبه رو بوده اند که این چالشها موجب شده است تا اقدامات ایشان به عنوان قرینه فعلی علاوه بر دلایل نقلی مورد توجه باشد. اهداف اصلی تحقیق، چگونگی و دلایل امامت امام موسی بن جعفر (علیهالسلام) و نیز اقدامات ایشان در اثبات این موضوع با استفاده از منابع شیعه و اهل سنت است. سوال اصلی این تحقیق نیز بدین شرح است که «مهمترین اقدامات امام کاظم (علیهالسلام) در راستای اثبات امامت ایشان با توجه به چگونگی و دلایل امامت ایشان در منابع شیعه و اهل سنت چیست؟» این تحقیق با روش توصیفی، تحلیلی و تطبیقی، به این نتیجه دستیافت که برای انتخاب امام، شرایطی مانند «وصیت، علم خاص، ودایع و سن» بهعنوان ملاک تعیینشده که بنا به دلایل قدرمتیقن، مشخص میشود که امام کاظم (علیهالسلام) شرایط امامت را داشته است. علاوه بر احادیث و دلایل منقول در قبال امامت ایشان، مهمترین اقدامات ایشان که عبارت است از وارستگی مادی و سیاسی، شفافسازی در غصب حکومت شیعیان، مقابله علمی با جریانهای انحرافی و فرقههای مختلف شیعه، مناظره با خلفای عباسی و انتخاب رویکرد تقیه، گویای این است که طرز فکر امام کاظم (علیهالسلام) طرز فکر یک «ولی، امام و زعیم» امت است؛ زیرا از یکسو جامعه شیعیان را از طریق تقیه و وکالت مدیریت کرده و از طرفی، برای اثبات حقانیتشان از طرق مختلف مانند مناظره و شجاعت در بیان، تلاش نموده و ازنظر علمی و فرهنگی نیز با بزرگترین چالش زمان خود، مقابله نموده و خطمشی آگاهانهای را بنیانگذاری نمودهاند.
روايات، يكى از منابع اصلى سيره معصومان (عليهم السلام) است. براى استفاده بهتر و عميقتر از اين روايات، بايد بسته به موضوعات تحقيق، دستههاى مختلف آن را بازشناسيم. در موضوع سيره سياسى- اجتماعى امام جواد (ع) در يك دستهبندى، مىتوان چهار دسته اصلى را در روايات منقول از آن حضرت به دست آورد: روايات بازخوانى امامت، روايات مهدويت، روايات روابط با خلفا و كارگزاران و روايات شايستگىهاى رفتارهاى اجتماعى.