منابع مشابه بیشتر ...

6256cefab52f2.JPG

بازخوانی باورهای عاشورایی در رویکردی پدیدارشناسانه

علیرضا صیادنژاد, مهدی لک زایی

عاشورا، به‌عنوان «زمان مقدس» و کربلا، در مقام «مکان مقدس»، یکی از محوری‌ترین باورهای شیعی است و نقشی ممتاز در تشیع دارد. رویکردهای جدیدی همچون پدیدارشناسی، امکان تصویر جدیدی از این باور رایج شیعی برای انسان معاصر فراهم می‌آورد. میرچا الیاده با رویکردی پدیدارشناسانه در باب مبحث ادیان، بر این نظر است که غالب باورها و آیین‌های ادیان بر محور «آفرینش» و «نوزایی آفرینش» قرار دارد. اگرچه آیین‌های عاشورایی، بازسازی حادثه غم‌بار کربلاست، مقایسه و تطبیق آنها با آیین‌ها و جشن‌های نوزایی سایر ملل، نشان می‌دهد که مفهوم و کارکرد و ساختاری مشابه دارند. بر همین اساس، ‌می‌توان واقعه عاشورا را «آیین نوزایی شیعه» دانست. علاوه بر این، باورها و آیین‌های عاشورایی فراتر از یک منطقه است. پیش از این، پرسش‌هایی از این دست، سکوت یا پاسخ‌هایی سنتی در پی می‌آورد؛ حال آنکه میزان اقناع پاسخ‌های سنتی به چنین پرسش‌هایی خود مورد پرسش است. دست کم بخشی از جامعه، از رویکردهای جدید و علمی، استقبال می‌کنند. در این مقاله کوشش شده‌است با رویکردی جدید و برون دینی، آیین‌ها و باورهای عاشورایی بازخوانی شود. هدف پاسخ به این پرسش است: آیا از طریق بازخوانی و تعامل با سایر فرهنگ‌های مشابه در باب آیین نوزایی، امکان ارائه تصویری قابل مفاهمه‌‌ از عاشورا برای غیرشیعیان وجود دارد؟

5e3c14fc41913.JPG

گستره علم امام در انديشه علماي شيعه

محمدرضا بهدار

«علم امام» از مسائلي است که همواره اذهان علما و متفکران شيعي و حتي بسياري از پيروان ائمه عليهم السلام را به خود مشغول کرده است. بدين روي، سبب ايجاد پرسش هايي از ائمه اطهار عليهم السلام در اين باره شده است. با توجه به پرسش هاي متعددي که در اين زمينه مطرح است، اين نوشتار تنها از يک منظر به اين مساله مي پردازد که آن، علم امام از منظر علماي شيعه است، به اين که شعاع اين علم چه مقدار است و تا کجا امتداد و وسعت دارد. با وجود وحدت نظر انديشمندان شيعي در برخي حوزه هاي بحث علم امام، در بعضي موارد از جمله پرسش مزبور، پاسخ هاي واحدي دريافت نمي شود و به طور کلي، همه نظريه ها را مي توان در سه ديدگاه تقسيم کرد: رويکرد ترديد و سکوت، رويکرد محدوديت علم امام، رويکرد احاطه علمي کامل امام به همه چيز.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

625ac9a44ca34.JPG

أهل بیت علیهم السلام النبوة الأطهار في القرآن الکریم في دراسات المستشرقین

عبدالجبار ناجی

لقد وقف عدد من المستشرقین القدامى والمحدثین على مسائل دقیقة ومهمة فی الفکر الشیعی عامة وفی عقیدة التشیع الإمامی بشکل خاص. ومن بین هذه الموضوعات الآیات الکریمة التی تؤشر بشکل لا یقبل التأویل وإثارة الشکوک والتساؤلات وهو موضوع (آل بیت النبی"ص") فمن المعروف أن هناک عدّة آیات تبین المدلول التاریخی والأجتماعی (أی الأسری) لأهل البیت لاسیما ما ورد فی سورة الأحزاب آیة رقم33 إذ قال عزّ من قائل بسم اللّه الرحمن الرحیم (إنّما یرید اللّه لیذهب عنکم الرجس أهل البیت ویطهّرکم تطهیرا). فالمقصود بتعبیر أهل البیت هاهنا بحسب الکثیر من المفسرین إنهم أهل بیت النبی أو کما أشار رسول اللّه$ فی حدیثه الشریف المعروف فی الفکر الشیعی بحدیث أهل الکساء؛أو حدیث أهل العباءة:- وهم رسول اللّه وعلی وفاطمة والحسن والحسین(. المستشرقون شأنهم شأن عدد من المفسرین المسلمین الذین لا یرغبون بل ولا یرضون أن یکون هذا التعبیر (أهل البیت) مؤشرا بیّنا ومحدّدا بآل بیت النبی$ المنتسبین الیه بصلة الرحم (أولوا الأرحام) والأقربین نسبا. فراحوا یتجولون یمینا وشمالا فی تفسیراتهم التی تهدف أساسا الى توسیع دائرة فحوى هذا التعبیر لجعله یبدو وکأنه عامّا وشاملا؛ محاولة منهم الى إبعاده عن نصّه المرکزی بمعنى أهل بیت رسول اللّه. فهناک من المفسرین المسلمین، ویقف الطبری على رأس القائمة، من فسّر قول اللّه سبحانه وتعالى بأنه لا یشیر الى رسول اللّه والإمام علی والعترة الأخیار بل یشیر الى مضمون عام هو المتعلق بتوصیات اللّه تعالى وأرشاداته الموجهة الى أمّهات المؤمنین

تاریخ/تاریخ معصومان(ع)/کلیات
مقاله
556ab7cee40f5.jpg

تشیع و خاورشناسان

عبدالجبار ناجی

پروفسور ناجی در ابتدای سخن، در مورد اهمیت پرداختن به نظریات و تحقیقات خاورشناسان که درباره تشیع انجام داده اند، نکاتی را متذکر شدند و گفتند که شرق شناسی جایگاه مهمی دارد و نزدیک است که به یک علم تبدیل شود. ایشان تلاش کردند تا نمونه ای از کارهای پژوهشی را که شرق شناسان در مورد تشیع انجام داده اند، معرفی نمایند و افزودند: نخستین بار در سال 1923 شخصی به نام دونالدسون اولین کتاب را در مورد تشیع نوشت. این یعنی بلافاصله بعد از انقلاب عراق بر ضد انگلیسی ها که از اهداف آن غلط جلوه دادن عقاید شیعه است و می بینیم که بعدها، این کتاب منبعی برای مطالعات دیگران قرار می گیرد. شرق شناسانی هستند که مباحث مختلف شیعه مانند مهدویت را به پژوهش گذاشته اند که در مکتب آلمانی از اهمیت خاصی برخوردار است و شاهدیم که تا دهه هفتاد قرن نوزدهم به بحث مهدویت می پردازد. در سال 1926 شرق شناسی ایتالیایی به نام کیتانی بر اساس کتاب نصر بن مزاحم منقری واقعه عاشورا را می نویسد که ما در آن زمان این کتاب را در اختیار نداشتیم. فرلاندر دانمارکی کتاب عبدالله بن سبا را نگاشت که برای همه محققان مرجع به حساب می آید. انگلیسی ها هم در مورد جریان غلو در بین شیعیان کار کرده اند و برای ما سوال است که چرا آنها تا این حد به این مساله پرداخته اند.

تاریخ/مبانی و کلیات/شیعه و دیگران
مقاله