موضوع محوری این مقاله آن است که آیا مفاهیم بنیادی شیعه به عنوان ایدئولوژی انقلاب اسلامی ایران مورد بازتفسیر قرار گرفته اند ؛ به نحوی که مناسب برای بسیج توده ای شوند یا خیر و در صورت نخست اصولا باز تفسیر به چه معناست .در پاسخ به این پرسش دو دیدگاه مطرح شده است. دیدگاه اول برآن است که مفاهیم کلیدی شیعه مفاهیمی صلح جویانه و منفعل بوده اند و ایدئولوگهای انقلاب آنها را به نحوی باز تفسیر کررده اند که مناسب برای بسیج توده ای شوند. دیدگاه دوم می گوید همه مفاهیم اعم از مفاهیم حرکت آفرین و مفاهیم صلح جویانه در دین وجود دارد که به لحاظ معنایی مفاهیمی ثابت هستند. در دوران استقرار آن دسته از مفاهیم دینی که به نظم و ثبات و آرامش دعوت می کنند جاری و ساری می شوند ولی در دوران تاسیس ، آن دسته از مفاهیمی که به انقلاب دعوت می نمایند هرچند به فراموشی سپرده شده اند ، از سوی ایدئولوگهای انقلاب احیا می شوند و توده ها را برای بسیج انقلابی آماده می کند.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

5590eee332e17.jpg

بسیج و اقدام سیاسی در نهضت تنباکو (1269 - 1270)

عباس کشاورز شکری

  این مقاله به بررسی ابزارها و شیوه های بسیج و اقدام سیاسی در نهضت تنباکو با هدف شناخت بیشتر تاریخ تحولات اجتماعی و سیاسی معاصر و نحوه عملکرد آن ها می پردازد. سوالی که در این مقاله مطرح شده این است که: فعالان نهضت تنباکو از چه ابزار و شیوه هایی برای بسیج و اقدام سیاسی بهره گرفته اند؟ فرضیه مولفان عبارت است از: در نهضت تنباکو، از شب نامه، سخنرانی در مساجد و منابر، صدور فتاوی و پیام های تلگرافی برای بسیج مردم و از بست نشینی، راهپیمایی، تظاهرات توده ای و پاره کردن اعلامیه های شرکت به مثابه اقدام عملی بر ضد حکومت استفاده شده است. این تحقیق به روش کیفی (تحلیلی- تاریخی) و با استفاده از ابزار اسنادی و کتابخانه ای انجام شده است. در این تحقیق ابتدا به ابزارها و شیوه هایی را که در جهت برانگیختن و تهییج توده ها و شکل دادن به نارضایتی ها به کار بردند، و سپس روش هایی که مخالفان در نهضت تنباکو برای پیشبرد مقاصدشان از آن ها استفاده نموده اند، پرداخته شده است. نتایج تحقیق دلالت بر آن دارد که به دلیل ضعف بنیادی حاکمیت قجری و هوشمندی در انتخاب شیوه ها و حضور مولفه های ایمانی و اعتقادی، نهضت تنباکو توانست به اهدافش نایل یابد.

تاریخ/تاریخ عمومی/از 1174-1304ش قاجاریه
مقاله