"مراجعه به سفرنامههای گردشگران خارجی، که از دوران صفویان وارد ایران شدند و مشاهدهٔ گزارشهای ایشان در خصوص برپایی مراسم گوناگون از جمله برپایی عزاداریهای ایام محرم و گرداندن تابوتوارهها، که نشانگر وجود این مراسم حتی در آن زمان است، بیانگر اعتقادات و باورهای ایرانیان و روشنکننده یا مشخصکنندهٔ روحیات و طرز تفکر تودهٔ مردم آن عهد است. نگارنده در پی گفتوگو با چند تن از اهالی یزد و مهریز دریافت که در میان مردم مؤمن استان یزد مشهور است که اولین تابوت برای حضرت فاطمه (س) بنا به خواستهٔ او ساخته شد، بدین صورت که وی پس از آنکه کمرش در میان در و دیوار به دست نامردمان شکسته شد و در بستر بیماری افتاد خواست تا در هنگام مرگ و انتقالش به قبرستان به گونهای او را منتقل کنند که اندام و بدن او از پشت کفن هم دیده نشود. و بهراستی در خصوص نخلبرداری در مراسم عزاداری روز عاشورا، شور و هیجان عزاداران، گرداندن شبیهها، تعزیهخوانی، و در نهایت حمل نخل به عنوان تابوت امام حسین (ع) میتواند همان فعلیتبخشیدن به شهادت ایشان و یارانش در این زمان باشد؛ یعنی زندهکردن تمام آن لحظات و آنچه بر ایشان رفته است."
ویلفرد مادلونگ یکی از برجستهترین خاورشناسان شیعهپژوه معاصر است که آثارش در همسنجی با سایر شیعهپژوهان غربی از امتیازهای علمی و روشی بسیاری برخوردار است. اولین مقالۀ مدخل «حسینبن علی علیه السلام» در دایرةالمعارف ایرانیکا در مورد حیات و اهمیت امام حسین علیه السلام در شیعه، توسط وی نگاشته شده است. در این پژوهه با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی و نقد مقالۀ مادلونگ پرداخته شده است. برایند بررسی و نقد گزارش وی، خصوصا در مورد شیوۀ استفاده از منابع در روایت رخدادهای پیرامون صلح و تدفین امام مجتبی علیه السلام و برخی از مواضع حضرت اباعبدالله علیه السلام است. مادلونگ در مقالۀ خود، صرفا به نقل مبتنی بر منابع بسنده نکرده و در بسیاری از موارد، برداشتها و تحلیلهای شخصی خود را نیز ارائه کرده است.
درباره زمان پیدایش و شکلگیری مراسم روز عاشورا در میان جوامع شیعی، با استناد به گزارشهای مورخان معتبر عراقی همچون ابن جوزی (المنتظم، ج۱۴، ص۱۵۰) و ابن اثیر (الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۵۴۹) مبنی بر عزاداریهای شیعیان بغداد در روز عاشورا که در زمان معزّالدوله دیلمی (حکومت: ۳۳۴-۳۵۸ق) از سال ۳۵۲ق آغاز شد و در سالهای بعد نیز ادامه یافت، دیدگاهی که میان بسیاری از اسلامشناسان و پژوهشگران تاریخ تشیع، از جمله علیاصغر فقیهی (تاریخ آلبویه، ص۳۰)، هاینس هالم (شیعه، ص۶۱)، حمزة الحسن (طقوس التشیّع، ص۴۴۰) و دیگران رواج یافته، آن است که این عزاداریها، نخستین مراسمهای رسمی و عمومی روز عاشورا در میان جوامع شیعی بوده و در واقع آلبویه نخستین حکومتی بودهاند که برپایی چنین مراسمی را حمایت کرده و به ترویج آن پرداختهاند. چنانکه گزارشهای همان مورخان، حاکی از برپایی مراسم جشن و سرور روز غدیر پیش از مراسم سوگواری روز عاشورا، یعنی به فاصله زمانی کمتر از یک ماه از آن بوده است.