59639a5785a86.jpg

سه دهه مطالعات دینی و دین پژوهی دفتر نخست: گرایش های قرآن پژوهی شیعی در قبل و بعد از انقلاب اسلامی الگویی پیشنهادی برای مطالعه و دسته بندی

گذشته از شاگردان وی(هم‌چون محمد هادی معرفت)که در ایران می‌زیستند، اثر مهم وی البیان که قرار بود سرآغاز یک تفسیر ممتع باشد و دیدگاه- های کلی و کلان او را در باب جایگاه قرآن کریم و تفسیرش نزد شیعیان بازنموده است،در میان قرآن‌پژوهان ایرانی با استقبال فراوان‌ روبه‌رو گردید. افزون بر احیای آثار متعدد قرآنی هم‌چون تصحیح‌ تفسیر ابو الفتح رازی،منهج الصادقین فتح الله کاشی و تفسیر عاملی، گرایش وی در نقد حدیث برمبنای قرآن،در پایان‌نامه‌های متعدد شاگردان دانشگاهی وی نیز در دوره بعد از انقلاب تجلی یافت(برای‌ وی،نکـ کیهان فرهنگی،سال 3،شم 3،خرداد 5631 ش؛نیز: یادمان استاد علی اکبر غفاری،قم،دار الحدیث،3831 ش). بهاء الدین خرمشاهی(متولد 4231 ش)،حافظپژوه و مترجم‌ برجسته معاصر،در خلال مطالعات خویش همواره به قرآن و تفاسیر آن هم نظر داشته،و افزون بر ترجمه مشهورش از قرآن‌که مهم‌ترین‌ فعالیت قرآنی اوست(تهران،نیلوفر/جامی/ناهید،4731ش)،آثار متعددی درباره تفاسیر مختلف و علوم قرآنی هم نوشته است(برای‌ زندگی‌نامه خود نوشت و آثار وی،نکـ دانشنامه،289/1-689). این تأثر خود را در ترجمه بخش‌هایی از القرآن المجید محمد عزت دروزه(با نام:وحی‌ و قرآن،تهران،مرکز نشر انقلاب،1041 ق)،و مقالات متعددی‌ دربارهء طباطبایی-مانند نظارت وی بر گردآوری و ترجمه تاریخ‌ قرآن(مباحثی برگرفته از المیزان دربارهء تاریخ قرآن)،ترجمه سهیلا دین‌پرور(تهران،شرکت نشر فرهنگ قرآن،1631 ش)،یا آرای‌ اختصاصی علامه طباطبایی درتفسیر المیزان،پایان‌نامه کارشناسی‌ ارشد حسین پهلوانی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج،به راهنمایی‌ وی،7731 ش-نشان داده است. از آثار اوست:پژوهشی درباره تفسیر شیعه و تفسیرنویسان آن‌ مکتب(تهران،بی‌نا،بی‌تا)،اخلاق و انسان از دیدگاه قرآن برای‌ اولیای تربیتی کودکان و نوجوانان(تهران،کانون‌پرورش فکری‌ کودکان و نوجوانان،1631 ش)و پژوهشی پیرامون آخرین کتاب‌ الهی(تهران،آفاق،0631-2631 ش)،که این آخری،در 5 مجلد، در بردارنده مقالات و کتاب‌های مختلف مؤلف از جمله اثر اول درباره‌ تاریخ قرآن،روش فهم آن،و تفاسیر شیعی است.

منابع مشابه بیشتر ...

626118cc57bba.JPG

الحقبة التأسیسیة للتشیع الاثني عشري: حوار الحدیث بین قم وبغداد تألیف الدکتور أندرو ج. نیومان؛ عرض ودراسة

علی زهیر هاشم الصراف

خلّف المستشرقون أسلاف الباحثین الغربیین حالیاً تراثاً لا بأس به من الدراسات المشرقیة والإسلامیة إستفاد منه هؤلاء الباحثون، فالإستشراق تحوّل إلى مجالات علمیة بحتة أصبحت تدرسها الکلیات ومراکز الأبحاث، لکنّ تلک الأبحاث بقیت تخدم أهداف ومصالح الغرب الإمبریالیة فی بعض الموارد، إلا أن الکثیر منها حالیاً نابعة عن وجدان باحثین غربیین أحرار یصنّفون الکتب والأبحاث من أجل إرضاء أطماحهم البحثیة واستکمالاً لمسیرتهم العلمیة. ومن جملة الحقول البحثیة المهمة التی کتب فیها الباحثون الغربیون الکثیر من هذه الدراسات، هی الدراسات الإسلامیة والحدیث الشریف منها بالتحدید سیّما الحدیث الشیعی. ومن هؤلاء الباحثین المعاصرین أستاذ جامعة إدینبرا الدکتور أندرو ج. نیومان الذی شهدنا له العدید من المساهمات فی حقل الفکر الإمامی وبالتحدید دراساته فی الحدیث الشیعی وجهود علماء الإمامیة فی العصر الصفوی وتحدیداً فی موضوع جدلیة الدین والعلماء مع السیاسة ورجالها. وما نهدف إلیه من دراستنا هذه هو نقد کتاب الباحث نیومان الهامّ عن تاریخ الحدیث الشیعی فی القرون التأسیسیة للمذهب الإمامی وأثر النهجَین الفکریَین الهامَّین عند علماء الإمامیة وهما: النهج الأصولی والنهج الإخباری الذی یمثله قم والقمّیون آنذاک فی تدوین أقدم ثلاثة مجامیع روائیة عند الشیعة الإمامیة: المحاسن للبرقی (توفی بین 274ـ280 ه‍/ 887ـ893 م) وبصائر الدرجات للصفّار القمّی (ت 290 ه‍/ 903 م) والکافی فی علم الدین للکلینی الرازی (ت 329 ه‍/ 941 م) وفق منهج التحلیل التاریخی والإستقرائی للنصوص التاریخیة والروائیة سیّما من تلک الکتب.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

557d5f8129de9.jpg

دفاع از اصالت ادعیه ی اهل بیت علیهم السلام: مطالعه موردی دعای عرفه

حامد خانی

از جمله آثار برجسته دعایی شیعه، دعای عرفه منسوب به امام حسین(ع) است. متن این دعا خالی از اسناد و با حذف ها و الحاقاتی در نسخ مختلف، تنها در آثار متاخرتر از سده هفتم هجری قابل بازیابی است. همین نقل نشدن آن در آثار متقدم تر، سبب شده است که از دیرباز بحث درباره انتساب حداقل بخش هایی از آن به امام حسین(ع) رواج داشته باشد. این مطالعه در صدد است با کاربرد روش های تحلیل درونی و بیرونی متون تاریخی نشان دهد این دعا اصیل، و ریشه دار در تعالیم اهل بیت(ع) و احتمالا امام صادق(ع) است؛ همچنان که بناست با این مطالعه، الگویی نظری برای مطالعه اصالت دیگر ادعیه منسوب به اهل بیت (ع) نیز به دست داده شود؛ ادعیه ای که گاه فاقد اسنادند و روش های سنتی رایج در علم رجال و دیگر علوم حدیث، از پاسخ گفتن به مسئله اصالت آنها ناتوان است.

حدیث/ادعیه، زیارات و تقویم/دعای عرفه
مقاله