شیعیان خوجة اثنیعشری اقلیتی کوچک و منسجم بهشمار میروند که با وجود جمعیت اندک 125 هزار نفری از نظم و انضباط قابل ملاحظهای برخوردارند. این اقلیت کوچک، در حال حاضر در پنج قارة جهان حضور دارند و افزون بر آنکه تحت نظارت عالی فدراسیون جهانی شیعیان خوجة اثنیعشری قرار دارند، در هر کشور نیز دارای جماعات مستقلیاند. در این مقاله، با بهرهگیری از روش تحلیل و توصیف تلاش شده است نحوة پیدایش این اقلیت کوچک دینی بهگونهای کنشگر بهمنزلة پرسش اصلی مورد بررسی قرار گیرد. تلاش برای اثبات آنکه این جامعة کوچک شیعی از بدو تأسیس تا کنون با موفقیتهای زیادی همراه بوده است نیز فرضیة اصلی را تشکیل میدهد. چهارچوب تحقیق بر این مؤلفه استوار شده است که شیعیان خوجة اثنیعشری در برخی امور میتوانند بهمثابه الگو، سرمشق دیگر جوامع شیعی قرار گیرند. پرداختن به همة عوامل اصلی و فرعی نقشآفرین در موفقیت این جامعة کوچک شیعی در کشورهای هدف نیز جنبة نوآوری این مقاله شمرده میشود.
شیعیان خوجه اثنی عشری مهمترین فرقه شیعی در تانزانیا هستند. خوجه ها به دلیل ساختار تشکیلاتیمنظم از طریق « فدراسیون جهانیخوجهها » . و مراکز تبلیغی منسجم، مدارس، بیمارستان و هتل مخصوصخود دارند دفترهایی در افریقا و انگلستان به امور سیاسیاین شیعیان رسیدگی میکند. شیعیان خوجه به عنوان اقلیتی نیرومند اشاعه فرهنگ تشیع و مذهب اهل بیت را سرلوحه برنامههای خود قرار دادهاند. آنان فقرزدایی، حمایت از محرومان و تامین و گسترشرفاه را ضرورتی برای رشد انسان و پیشرفت جامعه و وظیف ه ای شرعی میدانند. شیعیان خوجه همچنین نقشمهمی در اقتصاد تانزانیا ایفا میکنند. به عبارتی، نبض اقتصاد تانزانیا در دست آنهاست. آنان به رغم توان اقتصادی بالا، با سکوت در قبال وقایع و سیاستهای گوناگون کشور، خود را وارد مسائل سیاسی نمیکنند. در واقع، پرداختن شیعیان خوجه به اقتصاد و مسائل اقتصادی به منزله امری زیربنایی و حیاتی، تمام مسائل دیگر را تحت تاثیر خود قرار داده است. به طور کلی، خوجهها حوزه اقتصاد را مجزا از سیاست و امور سیاسی میدانند. شیعیان خوجه رابطه بسیار خوبی با جمهوری اسلامی ایران دارند و به دنبال تعامل با کشورمان در حوزههای مختلف به خصوصحوزههای اقتصادی و مذهبی هستند.
شیعیان در شرق افریقا به خصوص در دو کشور مهم و راهبردی کنیا و تانزانیا، در چند دهه اخیر با تاثیرپذیری از نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و فعالیت خوجه های شیعه اثنی عشری در قالب سازمان بلال مسلم میشن، به نیرویی موثر از لحاظ اجتماعی و فرهنگی تبدیل شده اند و امید می رود در سایه مدیریت و برنامه های دراز مدت بتوانند در عرصه سیاسی نیز صاحب جایگاه و نقشی مقبول شوند. بدیهی است در راستای فعالیت شیعیان در این دو کشور پرداختن به کیفیت و چگونگی مناسبات آنها با سایر مسلمانان که در اکثریت قرار دارند، حائز اهمیت فراوان است. همچنین مناسبات شیعه با مسیحیان می تواند تاثیرات شگرفی در جذب و هدایت آنان به سمت شیعه داشته باشد. زیرا در افریقا بنابر خصوصیات مردم این قاره چرخش دین و مذهبی به سادگی انجام می شود. پژوهش حاضر سعی دارد ماهیت و چگونگی این مناسبات را تبیین و ظرفیت های شیعیان را در این باره به شکل روشن تری بیان کند.
"مراسم سوگواری دهه محرم در دار السلام برگزاری مراسم عزاداری ماه محرم به ویژه روز اول تا پایان روز عاشورا از اهمیت بسیار زیادی برای شیعیان خوجه اثنی عشری شرق آفریقا برخوردادر است و در واقع یکی از مهمترین مناسبتهای مذهبی آنها به شمار میرود. یکی از جالبترین مراسم عزاداری دهه محرم در بین شیعیان خوجه اثنی عشری ساکن شرق آفریقا برپایی مراسم سوگواری در مسجد مرکزی شیعیان در دار السلام است که با نظم و ترتیب خاصی برگزار میشود. عزاداری ماه محرم شیعیان خوجه اثنی عشری حتی مورد توجه و احترام سایر ادیان نیز میباشد و علاوهبر زنان هندو دار السلام که به شبیه حضرت امام حسین(ع)تبرک میجویند مسیحیان ساکن بخش قدیمی شهر مومباسا کنیا نیز(که معمولا مراسم عاشورا در این قسمت انجام میگیرد) معتقدند ضمن رعایت احترام این عزاداران نباید مانع اعمال مذهبی آنها شد."