کتابخانه مجازی ادبیات

شاید یکی از مهم‌ترین مسائل حکومت دینی، نحوه تعامل ولی فقیه با مجموعة سازمان روحانیت، به‌ویژه نهاد مرجعیت است که می‌تواند بخشی از تزاحم‌ها یا همسویی‌های جامعه دینی را با رهبری سیاسی تحت تاثیر قرار دهد. از یک‌‌سو، دیدگاه‌هایی که مرجعیت دینی درباره نحوه تعامل خود با رهبری سیاسی دارد و از سوی دیگر، مرجع بودن یا نبودن شخص ولی فقیه می‌تواند به ابعاد این رابطه پیچیدگی‌های خاصی بخشد و رابطه این دو نهاد را به یکی از موضوع‌های حساس ذیل حکومت دینی بدل سازد. مروری بر رویه و متون استنادی موجود نشان می‌دهد، دراین‌باره، ایده و الگوی مورد وفاقی وجود ندارد که این رابطه را تحت پوشش قرار دهد و این تعامل بیشتر تحت تاثیر شرایط تاریخی و سیاسی دچار قبض و بسط شده است. بااین‌همه، تاملات کنونی نشان می‌دهد چندین نظریه و الگو دراین‌باره وجود دارد که می‌توان آنها را در دو رویکرد کلاسیک و جدید بازخوانی کرد و به ارزیابی نتایج روش‌شناختی آنها پرداخت.

با فراهم شدن شرایط مساعد براي فعالیت ه اي سیاسی و فرهنگی پس از نیمه قرن هفتم، دوران آزادي مذهبی آغاز شد و با حکومت سربداران به اوج رسید. همزمان با این رویداد زمینه براي فعالیت عالمان شیعی از جمله حسن شیعی سبزواري مهیا شد. ابوسعید (ابوعلی) حسن بن حسین واعظ بیهقی که در آثارش از خود با عنوان حسن شیعی سبزواري یاد می کند، عالم، متکلّم، فقیه و واعظ قرن هشتم و معاصر شهید اول (محمد بن مکّی) است. در مقاله حاضر سعی شده با شیوه توصیفی وتحلیلی چگونگی همکاري حسن شیعی سبزواري با حمایت امیران سربداري در زمینۀ ترویج تشیع در قالب: تألیفات، مجالس وعظ و سخنرانی و رویکرد حسن شیعی سبزواري به سرگذشت امام حسین (ع) مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گیرد. نتیجه پژوهش حاکی از آن است که آثار و فعالیت هاي مذهبی عالم شیعی، حسن سبزواري تحت حمایت سربداران از جملۀ مهم ترین تلاش ها در زمینۀ نشر و ترویج مذهب تشیع بوده است

یکی از نکات مهم و قابل مطالعه در حکومت سربداران ، تأثیر رهبران فکري بر این قیام و نگاه سرداران این قیام به رهبران فکري است که این خود منشأ تحولات بسیاري در این جن بش شده است . آنچه این نوشتار در پی پاسخ به آن است اینکه سرداران سربدار چه سیري را طی کرده اند تا به این مهم دست یابند که نیاز به رهبر فکري انسجام بخشی مانند شهید اول دارند تا بتوانند اوضاع حکومت خود را سامان دهند؟ براي پاسخ به این سؤال اقدامات هر یک از سران سربداري در زمینۀ یافتن یک رهبر فکري مورد کنکاش قرار گرفته است تا آخرین سردار خواجه علی موید که به تکامل در این زمینه رسید و در نامه اي به شهید اول از ایشان دعوت کرد تا رهبري این قیام را بر عهده گیرد.