کتابخانه مجازی ادبیات

یکی از باورهای مشترک میان شیعۀ امامیه و ایرانیان زرتشتی، آموزۀ رجعت و حیاتدوبارۀ برخی از انسا نها قبل از رستاخیز عام است. این امر سبب شده برخی ازمستشرقین که در 150 سال اخیر به دنبال تبارشناسی ادیان شرق بود هاند، ادعایتأثیرپذیری باور رجعت در میان شیعیان را از آموز ههای ایران باستان مطرح نمایند .این مقاله پس از بیان احتمالات متصور در تأثیرپذیری باورهای شیعه _ به ویژه باوررجعت _ و بیان ای نکه اشتراک برخی از باورها در میان ادیان الهی )درصورت یکه دینزرتشت را آیینی آسمانی قلمداد نماییم( طبیعی است، سعی بر آن دارد تا با نگاهیتاریخی–کلامی این ادعا را نقد نموده و اصالت و وحیانی بودن باور رجعت در میانشیعیان را با دلایل ذیل اثبات نماید؛ اولاً: با وجود تفاو تهای اساسی میان این دوباور، که بعضاً بازگشت به تمایز ماهوی آنها دارد، نم یتوان ادعای اشتراک و یکسانبودن آنها را مطرح کرد. ثانیاً: شواهد و قرائن تاریخی فراوانی حاکی از این است کهاین باور در میان مسلمانان عرب، سا لها قبل از ارتباط با ایرانیان وجود داشتهاست. ثالثاً: تشیع، منحصر در ایران نبوده و این عقیده و سایر باورهای شیعی درمیان شیعیان سایر بلاد نیز رونق داشته است؛ از سویی دیگر تا قرن دهم هجریدر ایران غلبه با سن یها بوده و غالب ایرانیان از مخالفان شدید تشیع و آموز ههایآن بود هاند. رابعاً: وجود تعصبات قومیتی در میان اعراب به ویژه نسبت به ایرانیانعجم و باورهایشان، مانع مهمی در تأثیرپذیری باورهای شیعی _ که دارای نهادعربی بوده _ ب ه حساب م یآید. خامساً: از آنجا که زرتشتیان ایرانی فاقد منابع معتبرهستند، بسیار دشوار است تا بتوان آموز های را به ایشان نسبت داد و سپس ادعایتأثیرپذیری مکاتب متأخر را از ایشان کرد؛ بلکه با استناد به مدارک و شواهد معتبرتاریخی م یتوان بسیاری از شباه تهای اعتقادی موجود در میان آموز ههای ایندو مکتب را ناشی از تأثیرپذیری متون ایرانی از آموز ههای اسلام ی–شیعی دانست وچ هبسا باور رجعت نیز از چنین سرنوشتی برخوردار شده باشد .