کتابخانه مجازی ادبیات

ظلم ستیزی و عدالت طلبی از اهداف بسیاری از جنبش ها در تاریخ ایران بوده است. این مفاهیم زمانی برجسته می شدند که مردم تحت سلطهٔ حاکمان مستنبد قرار داشتند و اوضاع سیاسی،اجتماعی و اقتصادی رو به وخامت می گذاشت. عصر مغولان و ایلخانان از جمله این دوره های تاریخ ایران است که ظلم و بی عدالتی در جامعه گسترش یافت و باعث پدید آمدن جنبش های مردمی ظلم ستیز و عدالت طلب شد. نهضت شیعی سربداران در قرن هشتم هجری قمری از جنبش های ظلم ستیز و عدالت طلب مخالف مغولان بودکه توانست با بازتولید مفاهیم ظلم ستیزانه و عدالت طلبانه شیعی حدود نیم قرن در خراسان حکومتی را تشکیل دهد . این پژوهش می کوشد تا پاسخی به این سوال دهد که چرا مفهوم ظلم ستیزی و عدالت طلبی بیشترین نقش را در تشکیل و موفقیّت حکومت سربداران خراسان داشته است ؟نتایج پژوهش بر این نکته تاکید دارد که عدالت طلبی و ظلم ستیزی نهضت سربداران تحت تاثیر نهضت عاشورا و فرهنگ اهل بیت قرار داشته است و این نهضت با توسل به این مفاهیم موفق به تشکیل حکومت شد. لذا شناسایی و معرفی اهداف ظلم ستیزانه و عدالت طلبانه نهضت شیعی سربداران از اهداف این پژوهش به شمار می آید. روش تحقیق به شیوه توصیفی و تحلیل و متکی بر منابع کتابخانه ای است.

رویداد پایان حاکمیت طغاي تیموریان در سال ( 754 ه . ق)، و تاثیر این رویداد بر قدرت و حاکمیت سربداران، مسئله اصلی پژوهش حاضر می باشد . ضرورت و اهمیت این پژوهش، در بررسی تحلیلی و منطقی رویداد فوق و اثرگذاري آن نهفته است . بازشناسی جوانب و زوایاي مختلف رویداد مذکور و اثرات آن بر ارکان قدرت سربداران، از مهم ترین فایده هاي بررسی حاضر محسوب می شود. متغیر مستقل موضوع، پایان حاکمیت طغاي تیموریان و کاهش قدرت سربداران، متغیر وابسته آن به شمار می رود. این پژوهش، به روش تحلیلی درصدد کشف روابط علی و معلولی بین متغیرهاي مستقل و وابسته آن می باشد. مسیر و روال این پژوهش با طرح و ارائه چند سوال پیرامون موضوع به وضوح قابل دریافت است. 1- آیا اساساً پایان حاکمیت طغاي تیموریان بر استرآباد را در سال( 754 ه. ق) که با یک حرکت غافلگیرانه از سوي سربداران به وقوع پیوست را می توان به برچیده شدن تمام نظامات مغول در ایران و بویژه خراسان تعبیر نمود؟ 2- بعدها پس از کشته شدن طغاي تیمورخان در استرآباد حاکمیت دست پرورده وي یعنی امیرولی تقریباً بلافاصله در این منطقه شکل گرفت. چرا حاکمیت امیرولی را می توان به نوعی استمرار حاکمیت طغاي تیموریان در منطقه دانست؟ 3- حاکمیت هاي استمرار دهنده قدرت طغاي تیموریان در خراسان و استرآباد چه تاثیري بر ضعف و کاهش قدرت سربداران داشت؟