کتابخانه مجازی ادبیات

حکمت معصومیه الهیه عنوان مکتبی حکمی- عرفانی در قرن دوازدهم هجری قمری است که توسط عارف برجسته آن روزگار، سید قطب الدین محمد نی ریزی در موضوع حکمت و عرفان نظری و عملی شیعه دوازده امامی پدید آمد. در این حکمت از عالی ترین مبانی و مبادی وجودپژوهی تا رویکرد عملی و سلوکی طالبان الهی در یک اصل و با یک حقیقت تبیین و تفسیر می شود و آن ولایت کلیه امام معصوم است. نور ولایت در این مکتب نخستین تجلی اسم اعظم الهی است و این نور آینه ذات و صفات مقام احدیت است. بعثت همه پیامبران برای رساندن این نور مقدس به خلق است و هرکس از این نور بهره مند شود، صاحب توحید شهودی و مقام حق الیقین خواهد شد. ساختار علمی و هندسه فکری این حکمت -که مبتنی بر اتحاد عقل و نقل و شرع، توجه به عنصر زمان، سبک ویژه ادبی و ایران دوستی است- پاسخی به شرایط ویژه و ذهنیت دینی و عرفانی روزگار صفویه تواند بود. حکمت معصومیه الهیه پس از سید قطب الدین در آثار چهره هایی، همانند آقا محمدهاشم شیرازی، صاحب کتابهای مناهل التحقیق و ولایت نامه و بیش از همه سید ابوالقاسم راز شیرازی صاحب 51 اثر مهم عرفانی ادامه یافت و تفسیر شد.

تأثیر و تجلی حضرت امیر المؤمنین علی علیه السلام در عالم عرفان اگر چه از خورشید آشکارتر است اما از ظریفترین مباحث عالیه معرفت و حکمت‌ بشمار می‌رود.آنچه که این حضور شگفت‌انگیز را به روشنی توصیف می‌کند یکی از القاب آن حضرت است یعنی وجه الله می‌باشد منظور اجمالی از این‌ لقب شریف این است که وجود مقدس آن حضرت وسیلهء توجه و تقرب ارباب‌ عرفان و ایقان به مقام احدیت است.هر سالکی به اعتبار نورانیت قلبی‌ و مرتبهء معنوی ارتباطی ویژه با این وجههء جاودانه دارد.این ارتباط را در چهار مقوله می‌توان مطالعه کرد:اتباع،مواجههء روحانی،نسب معنوی یا تولد ثانوی‌ و حکمت علوی مقصود از اتباع پیروی عقل معادی از امیر المؤمنین(ع)است‌ از نمونه‌های جالب اتباع جریان گستردهء سیاسی و فرهنگی فتوت در تاریخ‌ اسلام است.مواجههء روحانی پدیدار شدن مکاشفاتی است که به نوعی با امیر المؤمنین(ع)مربوط است.نسب معنوی یا تولد ثانوی تعییر و تحول‌ بنیادی در هویت سالک به برکت ولایت علوی است و مقصود از حکت علویه‌ اقتباس نور حکمت از مشکات ولایت آن حضرت است که او نمونه‌های‌ برجسته آن ظهور حکمت علویه در قرن دوازدهم توسط سید قطب الدین‌ محمد نی‌ریزی است.