معمولا در منابع و متون تاریخی و پژوهش های جدید، از دوران آل بویه، به عنوان دوره شکوفایی علم و دانش و توسعه فرهنگ و تمدن اسلام و ایران یاد می شود. مقاله حاضر، بخشی از این حوزه تاریخی، یعنی وضعیت کتاب و کتابخانه در آن دوره را مورد توجه قرار داده و به توصیف و توضیح تفصیلی آن پرداخته است. محقق هم چنین سعی دارد به این سوالات اصلی، پاسخ دهد: نخست، آن که دولت مردان آل بویه؛ اعم از امراء و وزراء (دربار و دیوان) چه نقش و یا چه سهمی در شکوفایی علمی به طور عام و تاسیس کتابخانه ها و تالیف یا تدوین کتب به طور خاص داشته اند؟ این سوال در مورد دانشمندان، علما و افراد علم دوست و خیر مستقل از حکومت نیز مطرح است. سوال دیگر، آن که کتابخانه های دوره آل بویه و کتب موجود در آن ها، چه نقشی در بسترسازی، توسعه و ارتقای علم و دانش و نیز فرهنگ و تمدن آن عصر ایفاء نموده اند؟ به نظر می رسد علاقه، همت و حمایت قاطع و راسخ برخی رجال سیاسی، علمی، ادبی و دینی دوران آل بویه در تاسیس و ایجاد کتابخانه ها یا تالیف و تدوین کتب مختلف و نیز ایجاد زمینه بهره مندی خواص بلکه عموم مردم از آن ها به شکل سهل و روان، نقش بسیار موثری در بسط و ارتقای علم و دانش داشته است.

منابع مشابه بیشتر ...

5e2816f4cd2a6.JPG

نسخه های نهج البلاغه و کتاب های شریف مرتضی و دیگر آثار شیعی در یک کتابخانه سنی در دمشق سده هفتم قمری

حسن انصاری

سال ۲۰۱۰ در کتابخانه سلیمانیه برای نخستین بار با فهرست کتابخانه خزانه اشرفیه دمشق که از نخستین فهارس موجود از کتابخانه های سده های میانه است (متعلق به سده هفتم قمری) و نسخه آن در کتابخانه فاتح به شماره ۵۴۳۳ موجود است آشنا شدم. عکسی از آن تهیه کردم و قصدم این بود که آن را تصحیح کنم. منتهی بعداً اطلاع پیدا کردم این کار پیش از این در دست اقدام بوده است. اخیراً این فهرست با ترجمه و تحلیل و ویرایش متن به چاپ رسیده است.