کتابخانه مجازی ادبیات

مصحف امام علی(ع) که نسخه دست‌نوشته آن حضرت از قرآن کریم به املاء پیامبر اکرم(ص) می‌باشد جزء میراث و منابع گران‌بهای علوم امامان شیعه است. وجود این مصحف بر طبق روایات هر دو مذهب شیعه و اهل‌سنت مورد تأیید قرار گرفته و غیرقابل انکار می‌باشد. دیدگاه مشهور عالمان شیعه این است که محتوای مصحف علی(ع) در ترتیب سوره‌ها و احتمالاً در تعداد اندکی از آیات و وجود تفسیر و تأویل آن‌ها با مصحف موجود تفاوت دارد. اما برخی از معاصران معتقدند که میان این مصحف با قرآن موجود در چینش آیات و سُوَر تفاوتی نیست بلکه صرفاً در مصحف علی(ع) تفسیر، تأویل و شأن نزول آیات ذکر شده است. در این نوشتار ضمن معرفی محتوای این مصحف، دیدگاه‌های مختلف شیعه و سنی مورد بررسی قرار گرفته و شبهات وهابیت در رد وجود مصحف پاسخ داده شده است. نیز به نقد و بررسی دیدگاه‌های متفاوت دانشمندان شیعه در نحوه چینش آیات و سُوَر مصحف امام(ع) پرداخته و ضمن نقد برخی از نظریات که تفاوت دو مصحف را فقط به چینش سوره‌ها فروکاهیده‌اند، دیدگاه معاصران مقبول‌تر ارزیابی گردیده است.

ابن یمین فریومدي از شاعران شیعه مذهب عصر سربداري است که در زمینه ي سرودن قطعه دستی توانمند داشته است و جزء نامی ترین قطعه سرایان ادب فارسی به شمار می رود. در دیوان اشعار وي مضامینی چون اخلاق، پند و اندرز، مبارزه با مفاسد اجتماعی و ... به چشممی خورد. تردیدي نیست که گرایش هاي مذهبی قرن هشتم ه.ق با ظهور حکومت شیعی سربداران تأثیري ژرف در ادبیات این سرزمین در دوره ي یاد شده، گذاشته است. بازتاب اندیشه هاي سربداري و گرایش هاي شیعی در دیوان اشعار ابن یمین فریومدي نمود قابل توجهی دارد، زیرا وي نیز از جمله پیروان و حامیان این حکومت بوده، تا بدان جا که شعري را به شیخ حسن جوري، یکی از مهم ترین رهبران نهضت سربداران خراسان تقدیم نموده است. از جمله نمودهاي بارز گرایش هاي شیعی در اشعار این شاعر گران قدر دیار سربداران را می توان بازتاب قرآن و حدیث در دیوان اشعار وي برشمرد. نمود این تأثیرپذیري را می توان در موارد زیر خلاصه کرد: 1) استفاده از واژگان و اصطلاحات قرآنی و حدیثی، 2) اقتباس، 3) تضمین، 4 شیوه ي حلّ، 5) برگردان یا ترجمه ي آیات و احادیث، 6) تفسیر، 7) تأویل، 8) رویکرد زیباشناسانه و ذوقی به آیات و احادیث، 9) تلمیح. پژوهنده در این مقاله بر آن بوده است تا به شیوه ي توصیفی – تحلیلی به بررسی چگونگی شیوه هاي تأثیرپذیري شعر ابن یمین فریومدي، شاعر عصر سربداران، از قرآن و حدیث، بپردازد.

  برخی از معتقدین به فرهنگ و سیاست غرب، با حضور احکام و عالمان دین در صحنه های اجتماعی وسیاسی جامعه مخالف بوده اند. با توجه به اهمیت اصل ولایت فقیه در اسلام و نقش ویژه آن در پیشبرد اهداف والای جامعه اسلامی، تا حد زیادی می توان دلایل بروز حساسیت ها از سوی موافقان و مخالفان آن را درک نمود. از این رو فقهای شیعه، به مناسبات گوناگون، در کتب فقهی خویش، این مهم را مطرح کرده و به بوته نقد و بررسی نهاده اند. از جمله نظراتی که درباره ولایت فقیه عنوان شده است و از سوی موافقان و مخالفان کاوش گردیده، دیدگاه مرحوم آخوند خراسانی است. لذا مقاله حاضر به تدقیق در آراء وی که به طور پراکنده در آثارش مطرح گردیده، پرداخته است و به این سوال پاسخ می دهد که: حیطه اختیارات ولی فقیه از دیدگاه مرحوم آخوند خراسانی تا چه میزان می باشد. بدین منظور خوانش های متفاوت از دیدگاه آخوند درخصوص ادله نقلی و عقلی بر اثبات حکومت برای فقیه و حدود اختیاراتش مورد کنکاش قرار گرفته است. بررسی صورت گرفته دلالت برآن دارد که: ایشان ولایت فقیه در امور حسبیه و ولایت عامه فقیه (ولایت سیاسی فقیه) را پذیرفته است