كتاب « جامعه شناسي تحريفات عاشورا » گزارشي است انتقادي ـ آسيب شناختي به مقتلها، روضهها و ادبيات منظوم در عاشورا. بخشهاي تشكيل دهندهي كتاب عبارتاند از: "عاشورا و رويكرد جامعه شناختي (نقد و بررسي منابع و مقاتل عاشورايي، تحريف شناسي و فرهنگ عاشورا" و "ادبيات عاشورا در بوتهي نقد (عاشورا و ادبيات انقلاب اسلامي)" كتاب در دو بخش اصلي ، سعي دارد تا نگاهي تازه به آسيب شناسي مقتل ها ، روضه ها و ادبيات منظوم داشته باشد. در بخش نخست اين كتاب نويسنده به مقوله عاشورا و رويكرد جامعه شناختي آن مي پردازد . در فصل اول اين بخش مشكلات و موانع پژوهش درباره عاشورا، جامعه شناسي تاريخي و عاشورا، نگرش متافيزيكي به عاشورا، مقايسه دو نگاه ثبوتي و اثباتي به عاشورا، شهادت پرستي و تقديس شهادت به عنوان هدف، پارادوكس عاشورا و شفاعت و مسائلي از اين دست را مورد بررسي و تحليل قرار مي دهد. فصل دوم از بخش نخست كتاب به نقد و بررسي منابع و مقاتل عاشورايي مي پردازد. از عمده ترين مباحث اين فصل مي توان به مواردي چون تاريخ طبري گزارشي مخدوش، مقتل الحسين خوارزمي، ابن خلدون و تحريف عاشورا ، ابن تيميه و استمرار تحريف، روضه الشهداء سرچشمه تحريفات عاشورايي و تحريف در حوزه نقل قول ها از مهم ترين عناوين اين فصل است. در فصل سوم از بخش نخست كتاب هم تحريف شناسي و فرهنگ عاشورا با مباحثي چون ضرورت غبار روبي از تاريخ عاشورا ، تحريف در تاريخ اسلام و مواردي ديگر را مورد بررسي قرار مي دهد . نويسنده در بخش دوم كتاب ادبيات عاشورا در بوته نقد را مورد بررسي و تحليل قرار مي دهد. عاشورا در ادبيات فارسي، عاشورا و ادبيات انقلاب اسلامي دو فصل اصلي بخش دوم كتاب “جامعه شناسي تحريفات عاشورا” است.
عاشورا، بهعنوان «زمان مقدس» و کربلا، در مقام «مکان مقدس»، یکی از محوریترین باورهای شیعی است و نقشی ممتاز در تشیع دارد. رویکردهای جدیدی همچون پدیدارشناسی، امکان تصویر جدیدی از این باور رایج شیعی برای انسان معاصر فراهم میآورد. میرچا الیاده با رویکردی پدیدارشناسانه در باب مبحث ادیان، بر این نظر است که غالب باورها و آیینهای ادیان بر محور «آفرینش» و «نوزایی آفرینش» قرار دارد. اگرچه آیینهای عاشورایی، بازسازی حادثه غمبار کربلاست، مقایسه و تطبیق آنها با آیینها و جشنهای نوزایی سایر ملل، نشان میدهد که مفهوم و کارکرد و ساختاری مشابه دارند. بر همین اساس، میتوان واقعه عاشورا را «آیین نوزایی شیعه» دانست. علاوه بر این، باورها و آیینهای عاشورایی فراتر از یک منطقه است. پیش از این، پرسشهایی از این دست، سکوت یا پاسخهایی سنتی در پی میآورد؛ حال آنکه میزان اقناع پاسخهای سنتی به چنین پرسشهایی خود مورد پرسش است. دست کم بخشی از جامعه، از رویکردهای جدید و علمی، استقبال میکنند. در این مقاله کوشش شدهاست با رویکردی جدید و برون دینی، آیینها و باورهای عاشورایی بازخوانی شود. هدف پاسخ به این پرسش است: آیا از طریق بازخوانی و تعامل با سایر فرهنگهای مشابه در باب آیین نوزایی، امکان ارائه تصویری قابل مفاهمه از عاشورا برای غیرشیعیان وجود دارد؟
ویلفرد مادلونگ یکی از برجستهترین خاورشناسان شیعهپژوه معاصر است که آثارش در همسنجی با سایر شیعهپژوهان غربی از امتیازهای علمی و روشی بسیاری برخوردار است. اولین مقالۀ مدخل «حسینبن علی علیه السلام» در دایرةالمعارف ایرانیکا در مورد حیات و اهمیت امام حسین علیه السلام در شیعه، توسط وی نگاشته شده است. در این پژوهه با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی و نقد مقالۀ مادلونگ پرداخته شده است. برایند بررسی و نقد گزارش وی، خصوصا در مورد شیوۀ استفاده از منابع در روایت رخدادهای پیرامون صلح و تدفین امام مجتبی علیه السلام و برخی از مواضع حضرت اباعبدالله علیه السلام است. مادلونگ در مقالۀ خود، صرفا به نقل مبتنی بر منابع بسنده نکرده و در بسیاری از موارد، برداشتها و تحلیلهای شخصی خود را نیز ارائه کرده است.