یکی از مهم ترین فواعد فقهی که در بسیاری از ابواب فقه اسلامی - از جمله: طهارت، تجارت، وصیت، نکاح، طلاق، دین، اقرار، شفعه و غیره - کاربرد وسیعی داشته و جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است قاعده لاضرر است. توجه دقیق به هیات ترکیبیه حدیث نبوی: لا ضرر و لا ضرار فی الاسلام و شناخت محدوده ضرر منفی در اسلام جایگاه واقعی قاعده فوق و ارزش آن را مشخص می کند. در این مورد، مبانی متفاوتی از سوی فقهای امامیه ارائه گردیده که بعضی از این مبانی کاربرد قاعده مزبور را به یک یا چند باب از ابواب فقه محدود کرده و ارزش آن را تنزل می دهد. در این مقاله، ضمن بررسی مدارک و مستندات و شرح مفردات این حدیث، مبانی فقها درباره هیات ترکیبیه حدیث نبوی لا ضرر و لا ضرار فی الاسلام مورد نقد و بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته و نقاط ضعف و قوت آنها بیان شده و در پایان، نکات مهمی پیرامون این قاعده تحت عنوان تنبیهات مطرح گردیده و به سوالات متعددی مطابق مبانی مختلف پاسخ داده شده است.
یکی از موضوعات عمده در عرصه حاکمیت دولتها نحوه برخورد آنان با مخالفان سیاسی است که خاستگاه آن از جهات مختلف قابل تعمق و بررسی میباشد.در نظامهای مردمسالار بر مبنای اصل کثرتگرایی به عنوان یکی از مهمترین مؤلفههای دموکراسی، اپوزیسیون تحت لوای قانون به مخالفت با هیأت حاکمه یا سیاستهای اتخاذ شده توسط آنها میپردازند و اصل بر این است که باید از کلیه حقوق و آزادیهای مدنی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی برخوردار باشند.بر عکس در نظامهای دیکتاتوری اپوزیسیون شامل احزاب و گروههای سیاسی است که بدون برخورداری از حمایت قانون به انتقاد از دولت و یا مبارزه با آن پرداخته، غالبا از طریق روشهای خشونتآمیز سرکوب میشوند.در این مقاله مؤلف بر آن است تا با بررسی نحوه برخورد امام علی(ع) با مخالفان سیاسی در دوران حکومتشان به ارائه الگویی کارآمد از حکومت دینی در برخورد با چالشهای حقوق بشر فراروی جهان اسلام بپردازد.