کتابخانه مجازی ادبیات

فرهنگ و تفکر شیعی ، در طول دوران پر فراز و نشیب خود ، همیشه به عنوان یک مکتب پیشرو و الهام بخش ، آفریننده حماسه هاي بزرگی چون سربداران بوده، که در تاریخ ایران زم ین جاودانه مانده است . انقلاب سربداران ، از مهمترین قیام هاي حق طلبانه ي شیعیان بود که در راستاي دفع ستم و بی عدالتی و تحقق آرمان هاي سترگ مذهب شیعه و به مدد مقاومت و خیزش مردمی علیه نظام جور و ظلم انجام گرفت و در بستر فرهنگی و مذهبی و با برانگیختن غیرت دینی و بیگانه ستیزي به فرجام مطلوبی رسید و با این وجود ، برخی موانع موجب تزلزل و شکست این حماسه افتخارآفرین بعد از گذشت نیم قرن گردید . کاووش در مورد چگونگی بروز این انقلاب حماسی و دینی از نگاه فرهنگ شیعه و اینکه چه عوامل فرهنگی برگرفته از فرهنگ تشیع در پیدایش ا ین انقلاب نقش داشته و چه عوامل فرهنگی آن را در سراشیبی سقوط قرار داده، در این مطالعه مورد توجه قرار گرفته است . از مهمترین مولفه هاي فرهنگی زمینه ساز انقلاب و حماسه تاریخی سربداران ، بطور اجمال میتوان به سابقهي گسترش فرهنگ تشیع و حاکم بودن آموزه هاي فرهنگ شیعی، نفوذ معنوي رهبران مذهبی سربداران و رهبري انگیزه بخش آنان ، قرابت و اتحاد تصوف و تشیع ، حاکم بودن فرهنگ انتظار و اندیشه مهدویت و وجود مولفههاي مهم دینی - فرهنگی همچون روحیه جوانمردي ، اتحاد و برادري و جانفشانی و ظلم ستیزي اشاره نمود ، که توانست بستر مناسب فرهنگی را براي خیزش مردمی علیه دشمن مغولی و چیرگی برآنان و پایه گذاري سلسله سربداران فراهم نماید . با این وجود تغییر رویکردهاي فرهنگی که در ابتداي قیام از آرمانهاي این انقلاب مردمی بود ، باعث گردید که زمینهي آسیب پذیري این حکومت شیعی مسلک فراهم گردد و در ن هایت افول این نهضت خجسته سربداري محقق شود ، که از آن جمله عواملی همچون عدم سازماندهی ایدئولوژیکی و فرهنگی انقلاب سربداران ، ناامیدي مردم از حصول آرمان هاي دینی و فرهنگی سربداران ، تغییر الگوهاي فرهنگی صداقت و ساده زیستی به توطئه و جاه طلبی، کمرنگ شدن حاکمیت فرهنگ ایستادگی و عدالت خواهی تشیع و روحیه تسلیم حاکمان در اواخر حکومت این دولت شیعی مذهب، بیش از دیگر عوامل موثر بوده است.