در این مقاله تفسیر المیزان که یکی از تفاسیر مهم شیعی عصر حاضر است، با تفسیر المنار که از تفاسیر معتبر قرن چهاردهم اهل سنت است، از نظر روش شناسی مورد مقایسه و تطبیق قرار گرفته است. از رهگذر این مقاله، جایگاه تفسیر المنار در تفسیر المیزان، و روش شناسی نقد آرای شیخ محمد عبده و رشیدرضا به وسیله محمدحسین طباطبایی روشن خواهد شد. گفتنی است مولف المیزان با تکیه بر دیدگاه شیعی و شاخص هایی که به وسیله اهل بیت ارایه شده است. آرای مورد اختلاف مولفان المنار را در این موضوع نقد و بررسی کرده است. بسیاری از اختلافات دو تفسیر، معلول باورهای مبنایی مولفان آن است؛ ولی بسیاری از اختلافات دیگر، به تفاوت روش آنان در تحقیق و عدم پژوهش کامل در یک موضوع بازمی گردد.
بغداد یکی از اصلیترین مراکز تجمّع شیعیان امامی است که در طول سدههای متمادی به مکان مناسبی برای رشد فرهنگ تشیّع در عرصههای حدیثی، تفسیری، فقهی و کلامی تبدیل شده است. در میان جریانهای نیکشناختۀ امامی در بغداد باید از «جریان اهل ادب» یاد کرد که به رغم جایگاه مهم در تاریخ فکر امامیه، مورد کمتوجهی قرار گرفته است. لذا، این نوشتار برای نخستین بار به بازشناسی این جریان کمشناختۀ امامی در بغداد میپردازد. مطالعۀ حاضر نشان میدهد که این جریان همزمان با تأسیس بغداد در سده دوم و متأثّر از «ادب دیوانی» برآمده از فرهنگ ایرانیان در آیین کشورداری، پای گرفت. همچنین معرفی شخصیتهای اثرگذار این جریان فکری روشن میسازد که اهل ادب امامیۀ بغداد، افزون بر توجه به امور دیوانی در دستگاه حکومتی، به تولید آثار ارزندهای در دیگر جنبههای ادب همچون ادب زبانشناختی، اخلاقی و دینی همّت گماردند.
بیشتر عالمان و دانشمندان شیعه و سنی نظریه وحیانی بودن قر"آن و نگارش ان به وسیله کاتبان وحی و مصنیت ان از تحریف تایید کرده اند. اما خاورشناسان، با انگیزه های گوناگن مطالعاتی در زمینه قرآن انجام داده و بعضی نظریه تحریف قرآن را پذیرفته و گفته اند که قرآن پس از رحلت پیامبر (ص) دستخوش تحریف گردید. عده ای مانند گلدزیهر مجاری و بول انگلیسی، شیعه را به تحریف قرآن متهم کرده، می گویند: شیعه بر این اعتقاد است که آیاتی در فضایل اهل بیت(ع) در قرآن موجود بوده و در زمان جمع آوری قران در مصحف عثمانی آن را حذف کرده اند. گروهی دیگر کیفیت جمع قرآن را به گونه ای مطرح می کنند که قران در این جمع، افزایش و یا کاهش یافته است. «اتان کلبرگ» با استناد به نوشته های بعضی از بزرگان شیعه مانند علی بن ابراهیم قمی، فرات کوفی، میرزا حسین نوری و ...، نظریه تحریف قرآن را مطرح می کند. این نوشته، خاستگاه و انگیزه طرح نظریه تحریف قرآن به وسیله خاورشناسان را اسیب شناسی می کند و ادله آن ها را پاسخ می دهد. نویسنده دراین مقاله به این نتیجه می رسد که نظریه تحریف قران به وسیه دشمنان دین به ویژه یهودیان، به منظور ایجاد شکاف میان مسلمانان طراحی گردید.