کتابخانه مجازی ادبیات

ویلفرد مادلونگ یکی از برجسته‌ترین خاورشناسان شیعه‌پژوه معاصر است که آثارش در همسنجی با سایر شیعه‌پژوهان غربی از امتیازهای علمی و روشی بسیاری برخوردار است. اولین مقالۀ مدخل «حسین‌بن ‌علی علیه السلام» در دایرة‌المعارف ایرانیکا در مورد حیات و اهمیت امام حسین علیه السلام در شیعه، توسط وی نگاشته شده است. در این پژوهه با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی و نقد مقالۀ مادلونگ پرداخته شده است. برایند بررسی و نقد گزارش وی، خصوصا در مورد شیوۀ استفاده از منابع در روایت رخدادهای پیرامون صلح و تدفین امام مجتبی علیه السلام و برخی از مواضع حضرت اباعبدالله علیه السلام است. مادلونگ در مقالۀ خود، صرفا به نقل مبتنی بر منابع بسنده نکرده و در بسیاری از موارد، برداشت‌ها و تحلیل‌های شخصی خود را نیز ارائه کرده است.

درباره زمان پیدایش و شکل‌گیری مراسم روز عاشورا در میان جوامع شیعی، با استناد به گزارش‌های مورخان معتبر عراقی همچون ابن جوزی (المنتظم، ج۱۴، ص۱۵۰) و ابن اثیر (الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۵۴۹) مبنی بر عزاداری‌های شیعیان بغداد در روز عاشورا که در زمان معزّالدوله دیلمی (حکومت: ۳۳۴-۳۵۸ق) از سال ۳۵۲ق آغاز شد و در سال‌های بعد نیز ادامه یافت، دیدگاهی که میان بسیاری از اسلام‌شناسان و پژوهشگران تاریخ تشیع، از جمله علی‌اصغر فقیهی (تاریخ آل‌بویه، ص۳۰)، هاینس هالم (شیعه، ص۶۱)، حمزة الحسن (طقوس التشیّع، ص۴۴۰) و دیگران رواج یافته، آن است که این عزاداری‌ها، نخستین مراسم‌های رسمی و عمومی روز عاشورا در میان جوامع شیعی بوده و در واقع آل‌بویه نخستین حکومتی بوده‌اند که برپایی چنین مراسمی را حمایت کرده و به ترویج آن پرداخته‌اند. چنانکه گزارش‌های همان مورخان، حاکی از برپایی مراسم جشن و سرور روز غدیر پیش از مراسم سوگواری روز عاشورا، یعنی به فاصله زمانی کمتر از یک ماه از آن بوده است.

سنت و سیره پیامبر و دیگر معصومان‌ همواره در بسیاری از ابعاد زندگی‌ مسلمانان مورد استفاده قرار گرفته است و این بهره‌مندی از همان آغاز پیدایش اسلام‌ و حضور پیامبر و امامان وجود داشته است‌ و حدیث و سنت و سیره پیامبر و معصومان‌ دیگر ارزش و قداست فراوانی نزد مسلمانان دارد که ارزش و اهمیت آن‌ بر هیچ کس پوشیده نیست. این نوشتار تحت عنوان«جایگاه سنت‌ نزد تشیع»به قلم آیت الله مرتضی عسکری‌ به زبانی شیوا حدیث را از دیدگاه حضرت‌ رسول(ص)و ائمه اطهار(ع)مورد کنکاش‌ قرار داده است. علامه عسکری شخصیت برجسته جهان‌ تشیع افزون بر موقعیت خاص علمی،از ویژگی‌ای برخوردارند که در دیگر گویندگان و محققان بندرت می‌توان یافت‌ و آن انتخاب موضوعات بدیع و علمی و قدرت نفوذ و تأثیری است که خواننده را وادار به شگفتی و تحسین می‌کند. آنچه در پی می‌آید متن مقاله‌ای است‌ که در همایش مودت اهل بیت که در تاریخ‌ 28 و 29 مهر ماه در سنندج برگزار شد،ارائه‌ گردیده است.بنا بود علامه عسکری‌ در همایش یاد شده درباره این مقاله‌ سخنرانی کنند اما به علت کسالت‌ جسمانی و به رغم اشتیاق وافر ایشان، پزشکان وی را از حضور در همایش منع‌ کردند.در ذیل متن مقاله استاد از نظر می‌گذرد.