وى ابتدا به بيان احاديثى درباره مقام و منزلت اهلبيت و ذريه پيامبر(ص) مىپردازد. سپس شرححال امام حسن و امام حسين(عليهما السلام) را محور قرار داده و به تفصيل درباره آن دو بزرگوار سخن گفته است. در ادامه، فصلى را به بيان جواز و عدم جواز لعن يزيد اختصاص داده و با نقل قول گروهى از عالمان اهلسنت از كنار آن گذشتهو در همان باب، تاريخ كربلا را پى مىگيرد. مؤلف به جهت سكونت در قاهره و اهميت مشهد الرأس و كرامات مقام منسوب به سر مقدس امام حسين(ع) بابى را به اين محل اختصاص داده است. باب پنجم كتاب درباره بقيه خانواده پيامبر(ص) و ائمه سخن مىگويد و مؤلف همه را ذيل يك باب جمع كرده است. او درباره پدر، مادر، همسر و دختر پيامبر(ص)، حسنين (ع)، زيد بن حسن، حسن مثنى، امام سجاد (ع)، امام باقر(ع) و به ترتيب ائمه شيعه تا امام زمان(عج) سخن گفته است. كه در اين كتاب ذيل بحث از امام دوازدهم با عنوان حجت و به قول شيعه، مهدى منتظر(عج) ياد شده ولى مؤلف مىگويد اين نظر شيعه درست نيست و او مهدى نيست. مهدى اگر چه از اهلبيت است ولى عمر طولانى ندارد و بعداً متولد خواهد شد. مؤلف به ذكر منابع خود مقيد نبوده است هر چند در موارد زيادى به منبع يا راوى اشاره كرده است. وى حتى در بخش آخر كه سخنانى از معصومين را نقل مىكند، منبعى ارائه نمىدهد. البته محقق كتاب، مآخذ مؤلف را استخراج كرده و در پاورقى آورده است.
جمال الدین ابومحمد عبدالله بن محمد بن عامر شبراوی (۱۰۹۲ - ۱۱۷۲ق) از فقها و اصولیون مذهب شافعی و مورخ، محدث و ادیب و شاعر بود. شبراوی در جامع الازهر تدریس می کرد و مدتی ریاست آن را عهده دار بود. او به درجه ای رسید که موقعیتی نزد حکومت یافت و به همین دلیل، در دوره او اهل علم نیز به موقعیت والایی دست یافتند.
دوره فاطمیان از دورههای برجسته تاریخ اسلام است که با توجه به گستره زمانی و وسعت قلمرو حکومتی سزاوار تحقیقات جدی و جدید است. حکومت دویستسالهشان بر مصر و تأثیرگذاریشان بر تمدن اسلامی به خودی خود کافی است که آنها را شایسته چنین امعان نظری کند. تحقیق حاضر با هدف شناخت اقدامات عملی فاطمیان مصر در راستای کمک به ایجاد تمدن اسلامی انجام شده است. بدین منظور اقدامات عملی خلفای فاطمی، که از مظاهر تمدنساز محسوب میشود، نظیر مناسبات ایشان با قدرتهای همجوار، ساخت و ایجاد مراکز علمی و کتابخانهها، تشکیل کرسیهای علمی در قالب دارالحکمهها و دارالعلمها و فعالیتهای دیگر نظیر ترجمه و تألیف کتب بررسی شده است. پژوهش حاضر به روش توصیفیتحلیلی با استناد به منابع تاریخی و دست اول بر این نکته نیز تأکید میکند که فاطمیان در دوره حکومت بر مصر توانستند به دلیل اقتضائات سیاسیاجتماعی در جهت آرمانهای آزادیخواهانهشان و در راستای کمک به تمدنسازی مسلمانان سیاست تسامحگرایانهای را در پیش بگیرند. اتخاذ این رویکرد و سیاست تساهل و تسامح در برابر ادیان و مذاهب دیگر به میزان چشمگیری در شکلگیری تمدن اسلامی قرون سوم و چهارم، که از آن به دوران طلایی تمدن اسلامی یاد میشود، تأثیرگذار بوده و چون مناسبات این دولت با دولتهای همجوار و همزمان در این تأثیرگذاری و نقش آنان در شکوفایی فرهنگ و تمدن و رواداری مذهبی تأثیر داشته است، این محور نیز در آغاز نوشتار بررسی میشود.
«امام کاظم» (علیهالسلام) در ابتدای امامت، با چالشهایی روبه رو بوده اند که این چالشها موجب شده است تا اقدامات ایشان به عنوان قرینه فعلی علاوه بر دلایل نقلی مورد توجه باشد. اهداف اصلی تحقیق، چگونگی و دلایل امامت امام موسی بن جعفر (علیهالسلام) و نیز اقدامات ایشان در اثبات این موضوع با استفاده از منابع شیعه و اهل سنت است. سوال اصلی این تحقیق نیز بدین شرح است که «مهمترین اقدامات امام کاظم (علیهالسلام) در راستای اثبات امامت ایشان با توجه به چگونگی و دلایل امامت ایشان در منابع شیعه و اهل سنت چیست؟» این تحقیق با روش توصیفی، تحلیلی و تطبیقی، به این نتیجه دستیافت که برای انتخاب امام، شرایطی مانند «وصیت، علم خاص، ودایع و سن» بهعنوان ملاک تعیینشده که بنا به دلایل قدرمتیقن، مشخص میشود که امام کاظم (علیهالسلام) شرایط امامت را داشته است. علاوه بر احادیث و دلایل منقول در قبال امامت ایشان، مهمترین اقدامات ایشان که عبارت است از وارستگی مادی و سیاسی، شفافسازی در غصب حکومت شیعیان، مقابله علمی با جریانهای انحرافی و فرقههای مختلف شیعه، مناظره با خلفای عباسی و انتخاب رویکرد تقیه، گویای این است که طرز فکر امام کاظم (علیهالسلام) طرز فکر یک «ولی، امام و زعیم» امت است؛ زیرا از یکسو جامعه شیعیان را از طریق تقیه و وکالت مدیریت کرده و از طرفی، برای اثبات حقانیتشان از طرق مختلف مانند مناظره و شجاعت در بیان، تلاش نموده و ازنظر علمی و فرهنگی نیز با بزرگترین چالش زمان خود، مقابله نموده و خطمشی آگاهانهای را بنیانگذاری نمودهاند.