در این مقاله کتاب الغیبه نعمانی معرفی شده است. کتاب الغیبه نوشته ابو عبدالله نعمانی از اولین کتاب هایی است که مستقلا در باره غیبت امام زمان(عج) نوشته شده است. بحث درباره این کتاب در سه محور بیان شده است: فصل اول: شرح حال و زندگی نعمانی و اساتید و راویانی که از وی روایت کرده اند را بیان کرده است. همچنین تاریخ تالیف کتاب و هدف نویسنده از تالیف آن بیان شده است. درمحور دوم مصادر کتاب نعمانی و آنچه وی از مآخذ مختلف گرفته است بیان شده است.و در قسمت سوم روایات مطرح شده در کتاب نعمانی و کلینی مقایسه شده است. .
غیبت امام دوازدهم علیهالسلام، بهویژه آغاز غییبت کبری که از سال 329 ق آغاز شد، آغاز دوران دشواری در جامعه شیعی به لحاظ اعتقادی بود که شیعیان، با بحران بزرگی مواجه شده و به حیرتی عجیب گرفتار شدند. نوشتار حاضر، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، پس از اشارهای کوتاه درباره غیبیت صغری و کبری و چگونگی آغاز غیبت کبری، به بررسی وضعیت اعتقادی شیعیان و حیرتی که آنان بدان گرفتار شدند پرداخته و علل آن را بررسی کرده و سپس، به نقش برجسته عالمان شیعه برای رفع این حیرت پرداخته است. بر اساس این تحقیق، در این دوران، سردرگمی گسترده و بحرانی فراگیر دامنگیر شیعیان بوده که شیعیان از بغداد تا اقصی نقاط خراسان، درگیر آن بوده و باعث پراکنده شدن شیعیان به فرقههای گوناگون شده بوده است. سه عامل طولانی شدن غیبت، اختناق و شدت تقیه، و شبههافکنی فرقههای دیگر بهویژه زیدیه و معتزله از مهمترین عوامل پیدایش این بحران بوده است. اما آنچه اهمیت بیشتری داشت، نقش عالمان شیعه در زدودن این بحران و حیرت، و روشنگری آنان در این جهت بود. آثار بسیاری در قرن چهارم و پنجم هجری از سوی بسیاری از بزرگان شیعه نگاشته شد که نشانه اهتمام آنان به رفع بحران از جامعه شیعه به حساب میآید.