یکی از روش های تفسیری کهن، روش تفسیری عرفانی است. در عصر حاضر، این روش تفسیری نیز با تفاوت هایی، راهش را ادامه داده است. این تفاوت ها و تمایزها به قدری است که می توان تفسیر عرفانی را به دو شاخه متقدم و متاخر تقسیم کرد. از نمونه آثار برجسته ای که بر اساس روش تفسیری عرفانی متاخر، در مکتب امامیه نگاشته شده اند، می توان به تفسیر کیوان قزوینی، مخزن العرفان بانوی اصفهانی و آثار تفسیری علی صفایی حائری اشاره کرد. مفسران عرفانی متاخر، فهم قرآن را تعمیم داده و به نوشتن تفسیرهای عامه پسند همت گماشته اند. این گرایش، رویکرد شایع و رو به گسترشی دارد که اثر بسیار زیادی بر فضای فکری جامعه ـ چه در سطح خواص و چه عامه مردم ـ نهاده است؛ از این رو نقد و تحلیل این گرایش ضروری به نظر می رسد. این روش تفسیری هرچند از فواید و محاسنی برخوردار است، اما کاستی هایی نیز دارد؛ از جمله این کاستی ها می توان به عدم ارائه روش علمی و نظام مند، گسیختگی از سنت تفسیری، کم توجهی به روایات معصومان، عصری اندیشی و تکیه بر کشف و شهود غیر معصومانه اشاره کرد.
آیه تطهیر، یکی از مهم ترین و راه گشاترین آیات قرآنی است که در آن، جایگاه و منزلت ویژه اهل بیت عصمت و طهارت(ع) بیان شده است، تلاش این مقال بر آن است که با توجه به مدارک روشن اسلامی، به دور از هر گونه پیش داوری و تنها با بررسی دقیق منابع دینی، مخاطب خود را در تعیین مصداق اهل بیت در آیه شریفه تطهیر به ویژه از منظر اندیشمندان اهل سنت یاری رساند. در این راه، ابتدا به بررسی معنای لغوی و اصطلاحی اهل بیت می پردازد، آن گاه اقوال و نظریه های گوناگون را درباره اهل بیت در آیه تطهیر بر می شمارد، و سرانجام با تکیه بر قرائن موجود در آیه شریفه و نیز تعداد فراوانی از روایات وارد شده در موضوع از طریق فریقین، به این نتیجه می رسد که، آیه تطهیر، تنها در حق پنج نفر یعنی: پیامبر اسلام(ص)، علی(ع)، فاطمه(ص) و حسن(ع) و حسین(ع) نازل شده است و نمی تواند همسران پیامبر (ص) را دربرگیرد، زیرا به اتفاق فریقین، همسران پیامبر(ص) مصون و معصوم از خطا و اشتباه نبودند. ضمنا روش پژوهش حاضر توصیفی ـ تحلیلی و به شیوه کتابخانه ای و میدانی انجام گرفته است.
بحران، رویدادی غیرمنتظره و گاه فزاینده است که مشکلاتی را بر جامعه تحمیل کرده و حالتی حاد و بیثبات برای افراد و یا کل جامعه ایجاد میکند که رفع و دفعِ آن نیازمند اقداماتی اساسی است. در تاریخ امامت شیعی، سالهای203 تا260 ق به رهبری و سرپرستی ابناء الرضا؟عهم؟ اختصاص دارد. خُلفا با اتخاذ برخی سیاستها در مقام مشروعیتبخشی به خلافت خود و ابطال حقِّ ائمه؟عهم؟ برآمدند که البته، ابناء الرضا؟عهم؟ _ با تدابیر خاص و اتخاذ برخی تصمیمها _ توانستند از تحقّق این امر جلوگیری کنند. در این مقاله که با روش توصیفی _ تحلیلی سامان یافته، مجموعه اقدامات و اصول مدیریتی ائمهٔ متأخر شیعه؟عهم؟ برای پیشگیری از بحران و آمادگی رویارویی با آن و همچنین ارایهٔ راهکارهای مقابلهای و بازدارنده _ در سه مرحلهٔ «قبل از وقوع بحران»، «هنگام وقوع بحران» و نیز «پس از وقوع بحران» _ معرفی و دستهبندی شده است؛ اصول و اقدماتی که در عصر حاضر نیز میتوانند مورد توجه و اتباع باشند.
در میان جوامع حدیثی شیعه، بحار الأنوار به دلیل جامعیتِ بیشترِ موضوعات، منابع و احادیث آن و حضور علمی مؤلفش، علامه محمد باقر مجلسی، اهمیت بیشتری یافته است. مطالعه بحار الأنوار و توضیحات علامه مجلسی بیانگر رفتار گزینشی وی در مواجهه با مصادر و احادیث است. وی به پیروی از دانشوران حدیث محورِ پیش از خود، در اعتبار سنجی احادیث به قراین متنی بیش از قراین سندی ارج مینهاده است.این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی بر مجلد هفتم بحار الأنوار، احادیث ناظر بر امامت، نشان میدهد که علامه مجلسی علاوه بر متنمحوری، در انتخاب احادیث، بیشتر از منابع اصیل و متقدم شیعه و دارای احادیث مسند، بهره میبرده است. روش وی در بیشتر موارد، استفادۀ مجموعهای از احادیث یک باب از منبع خاصّ به منظور تکمیل خانواده حدیث در یک موضوع بوده است، ولی دلیل ترجیح یک مصدر بر منبع دیگر در برخی موارد مشخّص نیست.