المهدوية عند اهل البيت( ع) معرفى اجمالى: « المهدوية عند اهل البيت( ع)» حاصل تحقيقات گروهى از نويسندگان به رياست شيخ ابوالفضل اسلامى است كه به بررسى موضوع مهدويت در نگرش اهل بيت( ع) و شيعه اماميه پرداخته است. كتاب به زبان عربى و در سال 1422 ق نوشته شده است. ساختار: كتاب با مقدمه مجمع جهانى اهل بيت( ع) قم آغاز و مطالب در سه فصل ارائه شده است. نويسنده سعى كرده است تا با استفاده از روايات اهل بيت( ع)، سه ويژگى ولادت مخفى، امامت در كودكى و غيبتى كه مستلزم طول عمر تا آخرالزمان مى‏باشد را براى مفهوم مهدويت در مكتب اهل بيت( ع) اثبات نمايد. ارائه مباحث مهم مهدويت در قالبى مختصر و مفيد، از نكات قابل توجه در كتاب مى‏باشد. گزارش محتوا: نويسنده در مقدمه كتاب به بيان اين نكته پرداخته است كه جهل، عامل اختلاف و تفرقه بين مسلمين بوده و خداوند، قرآن و اهل بيت( ع) پيامبر( ص) را براى هدايت مردم و مشخص شدن حق از باطل، قرار داده است. وى در فصل اول كتاب در پى اثبات اين امر است كه مهدويت، يك اعتقاد اصيل اسلامى مربوط به صدر اسلام و دوران اهل بيت( ع) بوده و روايات صادر شده از پيامبر( ص) در مورد ايشان، به پنج گروه تقسيم مى‏شود: 1- مهدى( عج) از اهل بيت( ع)؛ 2- از اولاد فاطمه( س)؛ 3- از ذريه امام حسين( ع)؛ 4- نهمين فرزند امام حسين( ع)؛ 5- يكى از خلفاء اثنى عشرى است. نويسنده معقتد است كه اين پنج دسته از روايات، به تبيين مفهوم مهدويت و تشخيص آن در امام دوازدهم( ع) شيعه پرداخته و انسان پس از تامّل در سير روايى آن‏ها، از عنوان عام به عنوان شخصى، به تشخّص اين مفهموم در آنحضرت پى خواهد برد. وى پس از مطرح كردن رواياتى از پيامبر( ص) مبنى بر وجود دوازده خليفه پس از خود، به اضطراب و پراكندگى اقوال علماى اهل سنت پيرامون تطبيق آن بر برخى از حكام بنى‏اميه و بنى‏عباس اشاره كرده و در ضمن آن، دو احتمال زير در مقصود آن حضرت از اين‏گونه روايات را مطرح و هر يك را بررسى نموده است: 1- اينكه مقصود پيامبر( ص) صرف بيان وقايع سياسى و خبر از آينده باشد. 2- اينكه مراد آنحضرت، نصب دوازده امام و خليفه پس از خويش باشد. نويسنده پس از ارائه ادله‏اى كه اثبات مى‏كنند مفهوم مهدويت، عقيده‏اى ثابت نزد اهل بيت( ع) مى‏باشد، به بررسى سه خصيصه مترتب بر اين مفهوم پرداخته است: مخفى بودن ولادت حضرت مهدى( ع) از انظار مردم، امامت در كودكى و غيبتى كه مستلزم طول عمر بسيار است. شهادت امام حسن عسكرى( ع) به ولادت فرزند خويش، شهادت قابله آنحضرت، و اعتراف برخى از علماى اهل سنت از جمله ابوبكر بغدادى، احمد بن ابراهيم بن على كندى، ابوبكر رويانى از جمله شواهد تاريخى ولادت حضرت مهدى( عج) مى‏باشند كه نويسنده به آن‏ها اشاره كرده است. وى اعتقاد به غيبت امام( ع) از انظار مردم را از جمله مقتضيات و خصائص مفهوم مهدويت نزد اهل بيت( عج) دانسته و براى اثبات آن، دو امر زير را مفصلا مورد بحث و بررسى قرار داده است: الف) اثبات امكان طول عمر زياد. ب) اثبات تحقق اين امر در مورد حضرت مهدى( عج) با استفاده از دو روش زير: 1- عقيدتى: بدين گونه كه اين خصوصيت از لوازم ذاتى مفهوم مهدويت نزد اهل بيت( ع) مى‏باشد و در روايات زيادى، به غيبت طولانى آنحضرت اشاره شده است. 2- تاريخى: مورخان زيادى شهادت به ولادت حضرت مهدى( عج) داده و تاكنون كسى اشاره‏اى به وفات آن حضرت نكرده است. آخرين فصل، به جايگاه و ارزش اعتقاد به مهدويت در مكتب اهل بيت( ع) اشاره كرده است. نويسنده معتقد است كه دين كامل‏ترين تعبير از حقائق انسانى و اسلام بهترين نگرش به حقائق دينى و تشيع بهترين تعبير از حقائق اسلامى، و مفهوم مهدويتى كه اهل بيت( ع) آن را معرفى كرده‏اند، بهترين و كامل‏ترين تعبيرى است كه از اين مفهوم ارائه گرديده است. به باور وى، اصلى‏ترين تفاوت بين مهدويت اهل بيت( ع) و مهدويت علماى اهل سنت، به مسأله امامت بازگشت دارد؛ زيرا در مكتب اماميه، حضرت مهدى( عج) دوازدهمين امام مى‏باشد، در حالى كه نزد اهل سنت، مهدويت موضوعى مربوط به آينده است.

منابع مشابه بیشتر ...

6261147d3f4a0.JPG

بازخوانی و نقد دیدگاه‌های کلبرگ و مدرسی طباطبایی دربارۀ پیدایش تشیع دوازده‌امامی

حامد منتظری مقدم

در این نوشتار، در بازخوانی و نقد دیدگاه‌های کلبرگ و مدرسی دربارۀ پیدایش تشیع دوازده‌‌امامی، بر پایۀ روش تاریخی ـ کلامی و با هدف مقایسۀ دیدگاه‌ها و بیان کاستی‌ها و اشتباهات کمترشناخته‌شدۀ این دو، موارد زیر دانسته شد: کلبرگ پیدایش تشیع دوازده‌امامی را «انتقال از امامیه»، و مدرسی «تکامل تدریجی مکتب تشیع» خوانده است. هر دو، تاریخ آن را تقریبا همسان، نیمة قرن چهارم هجری دانسته و در این‌باره به موارد انعکاس اندیشة «دوازده امام» در متون کهن استناد کرده و دچار اشتباهاتی بعضا فاحش شده‌‌اند؛ چنان‌که هر دو، ثبت عقاید اثناعشری را در برخی متون که کامل به ما نرسیده‌اند، انکار نموده و از ثبت آن در برخی منابع غفلت کرده و دیدگاه‌هایی ناهمگون و گاه متناقض داشته‌اند. افزون بر این، کلبرگ به هم‌پایگی واژة امامیه با اثناعشریه توجه نداشته و مدرسی نیز دچار «تردیدها» و «تعمیم‌ها»ی ناروا، اشتباه در «شناسایی متن و نسخه‌های کهن یک روایت» و «بی‌دقتی در فهم اصطلاحات مهدویت» شده است.