هر چند مذهب شیعه در زمان حضور پیامبر(ص) شکل گرفت اما واقعه کربلا نقطه عطفی در تاریخ تشیع به شمار می آید. بعد از این حادثه بود که قیام های متعددی بر ضد حکومت های عباسی و اموی شکل گرفت که تا میانه سده سوم هجری ادامه یافت و موجب گسترش تشیع گردید. پراکنده شده فرق شیعه در شرق و غرب قلمرو مسلمانان موجبات گسترش تشیع را فراهم کرد. به نحوی که در پایان سده سوم شیعیان بر بخش وسیعی از سرزمین های اسلامی فرمانروایی یافتند. سیر این تحولات و معرفی دولتهای شیعی ادریسیان – علویان – بنی رسی در صعده – فاطمیان از مباحث این مقاله است.
مواهب و برکات مقدس اسلامى مسلمانان به ویژه روحانیان بسیاراست . انقلاب اسلامى درایران یک رفرم و تغییر در سطح نبود که در زندگى مسلمانان طرح نو درافکند اندیشه ها را متحول کرد معیارها را دگرگون ساخت ارزشهاى متناسب فطرت بشر را بر جوامع حاکم کرد استعدادهاى نهفته جوانان این مرز و بوم را بلا نده ساخت درجوامع روحانى انجماد را مبدل به روشن بینى عوام زدگى را به اصول مدارى فرد گرایى را به سکان دارى جمع و جامعه تبدیل کرد و علوم و دانش حوزویان را که در جامعه طاغوتى مجال بروز و عینیت نداشت چونان خون در پیکره جامعه تزریق کرد.این تحول آفرینى در عرصه فکر و نظر در حوزه هاى علمیه رشدى چشمگیرر و فزاینده داشت به گونه اى که سخنان نو و بدیع در بدو انتشار مجله امروز نقل صفحات روزنامه هاست . برخى مباحث که در آن روزگار بدعت تلقى مى شد و طرح آنها مایه علمى و شجاعت عمل مى طلبید اکنون ازاصول محرزه و قواعد مورداتفاق همه حوزویان شده است .
نوشته اى که از نظر خوانندگان عزیز مى گذرد ترجمه مقاله استاد ابراهیم احمد با عنوان : ( الصوم عندالفاطمیین) است که به طور خلاصه در باب اختلاف هلال در کشورهاى مختلف اسلامى بحث مى کند. نویسنده سعى دارد ضمن نشان دادن راه حلى براى برطرف ساختن این مساله یک روش عملى یکسان را دراحتساب ماههاى قمرى ارائه دهد تا آغاز وانجام این ماهها خصوصا ماه مبارک رمضان و دو عید فطر و قربان در همه بلاداسلامى در یک روز باشد واز بروزاختلاف جلوگیرى شود و در همین راستا قواعد واصول( فاطمیان) را توصیه مى کند ( البته نه به صورت یک راه حل قطعى ) تا شاید محققین دیگر نیز با توجه به نظریات گوناگون به یک نتیجه کافى و نهایى دست پیدا کنند.
در این مقاله ابتدا اشارهای مختصر به شرایط سیاسی، اجتماعی و ناآرامیهای دوره خلافت هارون، امین و مأمون شده، پس از آن بستر و زمینهای که موجب شد علویان در سالهای نخست خلافت مأمون در عراق، حجاز و یمن قیام کنند، بیان گردیده است. همچنین چگونگی قیامهای ابن طباطبا، محمد دیباج و ابراهیم بن موس کاظم، که پیش از ولایتعهدی علی بن موسی الرضا(ع)بوده است،مطرح شده و با اشارهای گذرا به چگونگی ولایتعهدی امام رضا(ع)انگیزهای مأمون از این کار مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در این جا نویسنده درصدد اثبات این نکته است که انگیزه مأمون و فضل بن سهل از ولایتعهدی، بهرهبرداری و تحقق آرمانهایشان بوده است. مأمون در صدد بود با ایجاد تفرقه در میان علویان، قیامهای علوی را سرکوب کند و فضل بن سهل، که رؤیای استقلال ایران را در سر داشت، در صدد بود با استفاده از شرایطی که به دنبال کشته شدن امین بوجود آمده بود، منظور خود را عملی سازد. در پایان مقاله نیز، تأثیر ولایتعهدی امام رضا(ع) بر قیامهای علوی کوفه، حجاز، یمن و چگونگی غلبه مأمون بر فرمانروایان علوی و رابطه عولویان و مأمون بعد از شهادت امام رضا(ع)، مورد بررسی قرار گرفته است.