کتابخانه مجازی ادبیات

در این نوشتار، در بازخوانی و نقد دیدگاه‌های کلبرگ و مدرسی دربارۀ پیدایش تشیع دوازده‌‌امامی، بر پایۀ روش تاریخی ـ کلامی و با هدف مقایسۀ دیدگاه‌ها و بیان کاستی‌ها و اشتباهات کمترشناخته‌شدۀ این دو، موارد زیر دانسته شد: کلبرگ پیدایش تشیع دوازده‌امامی را «انتقال از امامیه»، و مدرسی «تکامل تدریجی مکتب تشیع» خوانده است. هر دو، تاریخ آن را تقریبا همسان، نیمة قرن چهارم هجری دانسته و در این‌باره به موارد انعکاس اندیشة «دوازده امام» در متون کهن استناد کرده و دچار اشتباهاتی بعضا فاحش شده‌‌اند؛ چنان‌که هر دو، ثبت عقاید اثناعشری را در برخی متون که کامل به ما نرسیده‌اند، انکار نموده و از ثبت آن در برخی منابع غفلت کرده و دیدگاه‌هایی ناهمگون و گاه متناقض داشته‌اند. افزون بر این، کلبرگ به هم‌پایگی واژة امامیه با اثناعشریه توجه نداشته و مدرسی نیز دچار «تردیدها» و «تعمیم‌ها»ی ناروا، اشتباه در «شناسایی متن و نسخه‌های کهن یک روایت» و «بی‌دقتی در فهم اصطلاحات مهدویت» شده است.

رفتار با اسيران يكي از مسايل مورد توجه اديان و مذاهب بوده و ملت هـاي مختلف نيز توجه زيادي به اسيران داشـته انـد . دولـت حمـدانيان بـه دليـل حكومت بر سرزمين هاي مرزي، درگيري و جنگ هاي متعدد، با دولت هـاي رقيب مسلمانان داشته است . سيفالدوله، علي بن عبداالله بن حمدان، حاكم شهر حلب در نيمه نخست قرن چهارم هجري، درگ يـري هـاي بـسياري بـا روميان داشته است . جنگهاي او با بيزانس به صورت طبيعـي، اسـير شـدن نيروهاي دو طرف جنگ و انسان هاي ساكن در سرزمين هر يـك را نيـز در پي داشته است . در اين نبردها، علاوه بـر سـربازان و فرمانـدهان جنگـي و مردمان عادي، افراد برجسته و سرشناسي نيز از دو طرف اسير شدند. از سويي دولت حمدنيان، به عنوان يك دولت شيعه شـناخته شـده اسـت و دولت مسيحي روم نيز عمدتاً با تعصب و انگيزه ديني به نبرد بـا مـسلمانان ميپرداخت تا سرزمين هاي مقدس خودشان را از دسـت مـسلمانان بيـرون بياورند. در نتيجه انگيزه ديني در هر دو دولت وجود داشت ه است . اين نوشتار درصدد است به بررسي توصيفي و تحليلي ماهيت اسيران، چگـونگي رفتـار هر يك از دو طرف درگيري با آنان و سرنوشت اين اسيران بپردازد.