کتابخانه مجازی ادبیات

«امام کاظم» (علیه‌السلام) در ابتدای امامت، با چالش‌هایی روبه رو بوده اند که این چالش‌ها موجب شده است تا اقدامات ایشان به عنوان قرینه فعلی علاوه بر دلایل نقلی مورد توجه باشد. اهداف اصلی تحقیق، چگونگی و دلایل امامت امام موسی بن جعفر (علیه‌السلام) و نیز اقدامات ایشان در اثبات این موضوع با استفاده از منابع شیعه و اهل سنت است. سوال اصلی این تحقیق نیز بدین شرح است که «مهمترین اقدامات امام کاظم (علیه‌السلام) در راستای اثبات امامت ایشان با توجه به چگونگی و دلایل امامت ایشان در منابع شیعه و اهل سنت چیست؟» این تحقیق با روش توصیفی، تحلیلی و تطبیقی، به این نتیجه دست‌یافت که برای انتخاب امام، شرایطی مانند «وصیت، علم خاص، ودایع و سن» به‌عنوان ملاک تعیین‌شده که بنا به دلایل قدرمتیقن، مشخص می‌شود که امام کاظم (علیه‌السلام) شرایط امامت را داشته است. علاوه بر احادیث و دلایل منقول در قبال امامت ایشان، مهمترین اقدامات ایشان که عبارت است از وارستگی مادی و سیاسی، شفاف‌سازی در غصب حکومت شیعیان، مقابله علمی با جریان‌های انحرافی و فرقه‌های مختلف شیعه، مناظره با خلفای عباسی و انتخاب رویکرد تقیه، گویای این است که طرز فکر امام کاظم (علیه‌السلام) طرز فکر یک «ولی، امام و زعیم» امت است؛ زیرا از یک‌سو جامعه شیعیان را از طریق تقیه و وکالت مدیریت کرده و از طرفی، برای اثبات حقانیتشان از طرق مختلف مانند مناظره و شجاعت در بیان، تلاش نموده و ازنظر علمی و فرهنگی نیز با بزرگ‌ترین چالش زمان خود، مقابله نموده و خط‌مشی آگاهانه‌ای را بنیان‌گذاری نموده‌اند.

بررسی گزارش‌های مرتبط با فضائل اهل بیت(ع) برای شناخت اخبار صحیح و غیرصحیح و تمییز آنها از یکدیگر، بسیار بااهمیت است. در بسیاری از منابع تاریخی و حدیثی، اخبار مناقب اهل بیت(ع) گزارش شده است که باید اعتبارشان بررسی شود. اعتبارسنجی باید با استناد به شواهدی درونی همچون؛ محتوا، راویان و منابع؛ و شواهد بیرونی مانند گزارش‌های پیرامونی باشد. این عوامل در هر خبر متغیر و میزان نقش هر یک متفاوت است. «خبر ثعبان» نمونه‌ای از این اخبار است که باید با توجه به شواهد، به درستی آن پی برد. این تحقیق با گردآوری شواهد گوناگون و رجوع به منابع کهن، تلاش می‌کند درستی «خبر ثعبان» را بررسی کند. تحلیل گزارش‏ها، نشان می‌دهد که تفاوت موجود در نقل‏های خبر، به تنافی آنها منجر نمی‌شود، بلکه نوعی همپوشانی در آنها مشاهده می‌شود؛ اما از جنبه اِسنادی، منابع و طرق از قوت لازم برخوردار نیستند. با این حال شواهد پیرامون متن و حاشیه، این ماجرا را باورپذیر در نظر می‌آورد.

مقاله حاضر در راستای بررسی تحریفات عاشورا به نقد و تحلیل کتاب عاشورا پژوهی می پردازد. در این مقاله، چهار مورد از مواردی که ادعای تحریف و بطلان در آن شده است، مورد بررسی و تامل قرار گرفته است. 1. جریان استعفاء جناب مسلم بن عقیل در ادامه راه کوفه، 2. ادعای سه تحریف بزرگ از ابن عساگر در کتاب عاشورا پژوهی، 3. نقد و بررسی ادعای گزافه بودن برخی آمارها با عنوان یک کلاغ چهل کلاغ که شمار کشته های سپاه عمر سعد فقط 88 نفر ذکر نموده و مدعی شده که آمار شهداء کربلا بیش از 107 نفر نیست و یاران حضرت نیز از 89 نفر تجاوز نمی کرده است، 4. نقد و بررسی ادعای کتاب مذکور مبنی بر بطلان طلب آب توسط سیدالشهداء(ع) از دشمن.  

نقدی بر مقاله «محسن بن علی» موضوع این اثر می‌باشد. این مقاله كه در مجله طلوع نور به چاپ رسیده تلاش داشت تا تولد این فرزند و شهادت وی را بعد از پیامبر مشكوك جلوه دهد. نویسنده در ابتدا، سه قرینه برای ولادت ایشان در زمان پیامبر (صلی الله علیه وآلهنقدی بر مقاله «محسن بن علی» موضوع این اثر می‌باشد. این مقاله كه در مجله طلوع نور به چاپ رسیده تلاش داشت تا تولد این فرزند و شهادت وی را بعد از پیامبر مشكوك جلوه دهد. نویسنده در ابتدا، سه قرینه برای ولادت ایشان در زمان پیامبر (صلی الله علیه وآله) از اهل سنت ذكر نموده كه نویسنده نیز به ضعف آن‌ها معترف است و سپس برای قول دوم كه سقط شدن وی بعد از پیامبر(صلی الله علیه وآله) به وسیله مهاجمان بوده است در نهایت، مساله را مشكوك می‌نمایاند. این مقاله در نقد آن سعی دارد ضمن پاسخگویی به برخی دعاوی مقاله مذكور، با اضافه كردن روایات و بیاناتی از علمای قرن اول تا دوازدهم و بیان اقوال كسانی از شیعه و اهل سنت كه این مساله را جزء امور مشهور شیعه می‌دانند، مساله را امری مسلم و قطعی معرفی كند و شهادت او را ثابت كند.) از اهل سنت ذكر نموده كه نویسنده نیز به ضعف آن‌ها معترف است و سپس برای قول دوم كه سقط شدن وی بعد از پیامبر(صلی الله علیه وآله) به وسیله مهاجمان بوده است در نهایت، مساله را مشكوك می‌نمایاند. این مقاله در نقد آن سعی دارد ضمن پاسخگویی به برخی دعاوی مقاله مذكور، با اضافه كردن روایات و بیاناتی از علمای قرن اول تا دوازدهم و بیان اقوال كسانی از شیعه و اهل سنت كه این مساله را جزء امور مشهور شیعه می‌دانند، مساله را امری مسلم و قطعی معرفی كند و شهادت او را ثابت كند.