یکی از شرح های نهج البلاغه، «شرح نهج البلاغه» ابن ابی الحدید معتزلی است. مولفه هایی که شارح، در جهت تفسیر و شرح کلام امام بهره جسته در خور توجه است، اما با وجود این، وی همچون دیگر شارحان نهج البلاغه از آسیب هایی در برخورد با کلام امیرمومنان مصون نبوده؛ از همین رو، نقدهایی جدی به شرح وی وارد است. تاثیرپذیری کلامی و برخوردهای فرقه گرایانه را می توان مهم ترین نقد وارد به او برشمرد؛ مسئله ای که از تعصب اعتقادی و عناد با مذهب شیعه سرچشمه می گیرد. توجیهات و تاویلات ناصواب، قیاس و مغالطات ناصحیح، عدم توجه به روایات شیعی در مناقشات کلامی، ابطال اعتقاد شیعه توسط کلام امام، از جمله ابزارهایی است که وی در شرح عنادگونه در جهت برخورد شخصی و فرقه گرایانه مذهبی خویش به کار گرفته است. این پژوهش بر این اساس، به چنین آسیب هایی در حوزه فقه الحدیثی شارح روی کرده، و پس از بیان نقادی های شارحان برجسته نهج البلاغه در حوزه های متعدد به ابن ابی الحدید، آنها را نقل و تجزیه وتحلیل نموده است.

منابع مشابه بیشتر ...

5a13c09e05a65.JPG

آرمانی رویاروی با آرمان ( نگرشی تحلیلی به فرایند انتقال قدرت در حاکمیت سربداریه )

محبوبه زارع, ابوالقاسم رحیمی

هجوم مغولان و استمرار درناك و ویرانگر خانان و سرداران مغول بر سرزمین ایران ، جز تباهی، ویرانی و سقوط ، برایندي نداشت . در برهه اي از این تاریخ پر رنج ، که این قوم بیابانگرد و خشن، با خودکامگی و خصایص غیرِ انسانی، ایرانیان را آماج ظلم و ویرانی خود نموده بودند ، گروهی از مردمان خراسان، حماسه اي شگفت و دوران ساز را آفریدند؛ حماسه اي چنان دوران ساز، که تا دیرگاه بر جان و زبان مردمان این دیار و پژوهشگران دوره هاي تاریخی جاودانه ماند. جنبش سترگ سربداران که از مهم ترین جنبش هاي مستقل ملی و شیعی است ، با هدف نابودي ظلم و ستم و در جست و جويِ روابطِ عادلانه ي انسانی ، عدالت و آزادي پا به عرصه ظهور گذاشت . رهبران این جنبش که اغلب از میان توده هاي مردم ب رخاستند، آرمان هاي والایی چون ظلم ستیزي و بیگانه ستیزي ، دادگري و جوانمردي را پیشه راه خود ساختند ؛ اما این آرمان چندان دوامی نیاورد و رهبران جنبش در پی دست یافتن به قدرت ، یکی پس از دیگري ، گرفتار در چنبره ي قدرت طلبی، کشته شدند و از آرمانِ اولیه ي خویش ، در عمل بازماندند . نگارندگان بر در این جستارِ پژوهشی برآنند تا همراه با پرداختن به ویژگی هاي مثبت این جنبش، به بررسی علل افول سربداران با توجه به عنصر قدرت پرداخته ، چگونگی جابه جاییقدرت در بین رهبران این جنبش را واکاوند و به این پرسشِ اساسی پاسخ گویند که آیا ا ین جنبشِ مردمی به آرمان ها و آرزوهاي خویش دست یافت ؟

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

5c1b65c644c3e.JPG

نگاهی انتقادی به محل شهادت امام حسین علیه السلام «تحلیل پنداره گودال قتلگاه»

محسن رفعت

دیری است درباره محل شهادت امام حسین علیه السّلام مقتلی زبان زد میان عوام شده که به گودال یا «گودال قتلگاه» شهرت یافته است. چنان چه منابع تاریخی و حدیثی متقدم و معتبر شهادت داده اند، شهادت امام حسین علیه السّلام در مکانی غیر از آنچه امروزه در لسان عموم جای گرفته اتفاق افتاده است. بی گمان اعتقاد به چنین امری لوازماتی را به دنبال خواهد داشت و به نظر می رسد یکی از این لوازمات بعد عاطفه است که منابع و مقاتل متاخر آن را به این عصر به ارمغان آورده اند. اختلاف تعابیر، وجود لغات غریب در روایات و پرداختن به احادیث ضعیف را می توان از جمله عواملی دانست که سبب شده چنین تعبیری وارد حوزه عاشورا شود و به تبع، منشا اعتقادی بی پایه در میان عوام گردد.

تاریخ/تاریخ معصومان(ع)/امام حسین(ع)
مقاله