کتابخانه مجازی ادبیات

خلّف المستشرقون أسلاف الباحثین الغربیین حالیاً تراثاً لا بأس به من الدراسات المشرقیة والإسلامیة إستفاد منه هؤلاء الباحثون، فالإستشراق تحوّل إلى مجالات علمیة بحتة أصبحت تدرسها الکلیات ومراکز الأبحاث، لکنّ تلک الأبحاث بقیت تخدم أهداف ومصالح الغرب الإمبریالیة فی بعض الموارد، إلا أن الکثیر منها حالیاً نابعة عن وجدان باحثین غربیین أحرار یصنّفون الکتب والأبحاث من أجل إرضاء أطماحهم البحثیة واستکمالاً لمسیرتهم العلمیة. ومن جملة الحقول البحثیة المهمة التی کتب فیها الباحثون الغربیون الکثیر من هذه الدراسات، هی الدراسات الإسلامیة والحدیث الشریف منها بالتحدید سیّما الحدیث الشیعی. ومن هؤلاء الباحثین المعاصرین أستاذ جامعة إدینبرا الدکتور أندرو ج. نیومان الذی شهدنا له العدید من المساهمات فی حقل الفکر الإمامی وبالتحدید دراساته فی الحدیث الشیعی وجهود علماء الإمامیة فی العصر الصفوی وتحدیداً فی موضوع جدلیة الدین والعلماء مع السیاسة ورجالها. وما نهدف إلیه من دراستنا هذه هو نقد کتاب الباحث نیومان الهامّ عن تاریخ الحدیث الشیعی فی القرون التأسیسیة للمذهب الإمامی وأثر النهجَین الفکریَین الهامَّین عند علماء الإمامیة وهما: النهج الأصولی والنهج الإخباری الذی یمثله قم والقمّیون آنذاک فی تدوین أقدم ثلاثة مجامیع روائیة عند الشیعة الإمامیة: المحاسن للبرقی (توفی بین 274ـ280 ه‍/ 887ـ893 م) وبصائر الدرجات للصفّار القمّی (ت 290 ه‍/ 903 م) والکافی فی علم الدین للکلینی الرازی (ت 329 ه‍/ 941 م) وفق منهج التحلیل التاریخی والإستقرائی للنصوص التاریخیة والروائیة سیّما من تلک الکتب.

گسترش مذهب و دین،یکی از اقدامات مهم و رسالت‌های اصلی عالمان و متفکران دینی است که می‌تواند در دروه‌های مختلف زمانی،با فرآیند خاص خود روبه‌رو باشد و موانع و چالش‌های فراوانی در برابر آن وجود دارد. اوده از مناطق مهم و اثربخش در هند به شمار می‌آید که دیگر نواحی از آن‌ تأثیر می‌پذیرفتند و این منطقه،جایگاه فرهنگی و مذهبی برجسته‌ای در هند داشته است.بنابراین،بررسی تاریخی نقش عالمان و اندیشه‌ورزان‌ شیعی این منطقه،در زمینه ترویج و گسترش تشیع،از نیازهای علمی امروز است که در این نوشتار بررسی می‌شود. تأسیس کتابخانه،مدرسه‌های علوم دینی،مراکز علمی،پروش شاگردان و تأسیس مراکز فرهنگی از یک سو و رقابت و مبارزه با گروه‌های رقیب مانند صوفیان،اخباریان،وهابیان و ناصبیان،از مهم‌ترین اقدامات عالمان شیعه‌ در اوده به شمار می‌رفت که در این تحقیق به آن اشاره خواهد شد

نقش و تأثیرگذاری طبقات فرهنگی جامعه،از دیگر قشرها بیشتر است و از میان آنان شاعران و صوفیان در این زمینه،تأثیرگذاری چشم‌گیری دارند؛ زیرا با دارا بودن جایگاه اجتماعی از یک سو،و جایگاه سیاسی به دلیل نیاز حاکمان و شاهان به آنان از سوی دیگر،موقعیت ممتازی داشته‌اند. حکومت اوده در هند نیز مانند بسیاری از حکومت‌ها،از شاعران و صوفی‌ها بهره‌های زیادی برد و به دلیل گرایش به تشیع،این دو قشر در زمینه‌ گسترش تشیع در هند و به ویژه در اوده نقش زیادی داشته‌اند.در این‌ نوشتار،به بررسی نقش شاعران و صوفیان در گسترش تشیع در اوده‌ پرداخته می‌شود.