کتابخانه مجازی ادبیات

تعریف امامت، اساس و پایه بحث های امامت پژوهی است. در تفکر شیعه، تعریف سامانمند و منطقی از امامت برای اولین بار از سوی متکلمان مدرسه بغداد مطرح شده است. نویسنده در این نوشتار، تعریف امامت را از دیدگاه مهم ترین شخصیت های مدرسه بغداد موردبررسی قرار داده و ویژگی های این تعاریف و نسبت آن ها با مفهوم نبوت و رسالت از منظر متکلمان مدرسه بغداد و تفاوت این تعاریف را به بحث گذاشته و در پایان به ارزیابی عام رویکرد مدرسه بغداد در تعریف امامت پرداخته است. از نظر نویسنده، به لحاظ روشی، رویکرد متکلمان مدرسه بغداد در تعریف امامت موردپذیرش است، ولی به لحاظ محتوا و جامع ومانع بودن و تناسب آن با معارف قرآنی و روایی در ارتباط با امامت، با اشکالاتی مواجه است. به همین جهت تعریف امامت با توجه به جایگاه آن در قرآن و روایات، نیازمند تکمیل و بازبینی است.

فراوانی احادیث مربوط به مهدویت به نسبت بسیاری از مباحث دیگر، چشم‌گیر و درخور نگرش است. با گذری کوتاه در منابع روایی موجود از پنج قرن نخست، درمی‌یابیم که موضوعات مربوط به امام مهدی( و برپایی حکومت عدل جهانی به دست ایشان، از جمله موضوعاتی است که پیش از به دنیا ‌آمدن آن حضرت با بهره‌مندی از سخنان پیامبر اکرم( و پیشوایان معصوم( به آن پرداخته شده ا‌ست.این نقل روایات در دوره‌های مختلف به سبب برخی عوامل مانند انگیزه‌های شخصی، عوامل محیطی و پدیدۀ فرقه‌های انحرافی، دست‌خوش دگرگونی‌هایی شده و این دگرگونی‌ها به طور عمده به صورت تصحیف، تحریف و حتی جعل رخ داده که به نظر می‌رسد در مواردی بر شمار آنها افزوده شده است و بررسی آن جایگاهی برجسته دارد.آشنایی با منابع و نیز سیر تطور نقل این روایات، از آن‌رو که به فهم بهتر این اندیشۀ والا کمکی شایان می‌کند، دارای اهمیتی بسیار است. این فعالیت پژوهشی به این صورت پیش از این انجام نشده است.در این نوشتار به صورت گذرا، از این منابع و شمار روایات مهدویت آنها در پنج قرن نخست، گزارش و تحلیل خواهد شد.