اقلیت های شیعی در سرتاسر جهان، مراسم عزاداری محرم را به یاد قتل امام حسین در کربلا (61/680م) برگزار می کنند. قتل امام حسین(ع)، امیدهای سیاسی شیعیان حضرت علی (ع) را نقش بر آب کرد. پیروان امام علی(ع) معتقد بودند که رهبری امت اسلامی، حق سلاله پیامبر(ص) است. از منظر شیعه، شکست نظامی امام حسین(ع) در کربلا، از مقام والای او به عنوان امام و رهبر معنوی کم نمی کند؛ بر عکس شهادت امام حسین(ع) به منزله نمونه رنجی داوطلبانه ارج نهاده می شود که طی آن امام حسین(ع) جان خود را فدای بیداری امت مسلمان در برابر فسادی اخلاقی کرد که تحت سلطه خلفای اموی حاکم، دامن آن ها را گرفته بود. بعدها تفاسیر شیعی تاکید کردند که امام حسین(ع) جان خود را به عنوان فدیه تقدیم خدا کرد تا کفاره گناهان هم کیشان خود و نسل های بعدی باشد.
ویلفرد مادلونگ یکی از برجستهترین خاورشناسان شیعهپژوه معاصر است که آثارش در همسنجی با سایر شیعهپژوهان غربی از امتیازهای علمی و روشی بسیاری برخوردار است. اولین مقالۀ مدخل «حسینبن علی علیه السلام» در دایرةالمعارف ایرانیکا در مورد حیات و اهمیت امام حسین علیه السلام در شیعه، توسط وی نگاشته شده است. در این پژوهه با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی و نقد مقالۀ مادلونگ پرداخته شده است. برایند بررسی و نقد گزارش وی، خصوصا در مورد شیوۀ استفاده از منابع در روایت رخدادهای پیرامون صلح و تدفین امام مجتبی علیه السلام و برخی از مواضع حضرت اباعبدالله علیه السلام است. مادلونگ در مقالۀ خود، صرفا به نقل مبتنی بر منابع بسنده نکرده و در بسیاری از موارد، برداشتها و تحلیلهای شخصی خود را نیز ارائه کرده است.
خویشاوندی نسبی عباسیان با خاندان رسالت، پیروی از امیرالمؤمنین حضرت علی(ع) در برابر امویان، پیگیری خونخواهی شهیدان عاشورا، شعارهایی مانند الرضا من آل محمد و یا منصور و گزارشهایی درباره منصور و مهدی بودن فرزندان آنان، زمینهای فراهم آورده بود که عباسیان در دوره پیش از خلافت دارای گرایش شیعی و مانند کیسانیه و زیدیه از گروههای شیعی شمرده شود. همسانی و همسویی ماهیت جنبش عباسیان با این نمادهای شیعی از موضوعات شایسته پژوهش است. این مقاله با روش گردآوری دادهها و تتبع کتابخانهای و با رویکرد وصفی و تحلیلی به بررسی انتقادی ماهیت جنبش شیعی عباسیان میپردازد. این ارزیابی نیازمند سنجههایی در زمینه جایگاه اجتماعی جنبش، جایگاه دینی رهبران جنبش، رفتار رهبران عباسی، انگیزه و اهداف جنبش و دستآورد جنبش برای شیعیان است تا میزان باور و همراهی عباسیان با اندیشههای شیعی در فرآیند جنبش تا دستیابی به خلافت روشن گردد. یافتههای این پژوهش نشاندهنده آن است که همگرایی جنبش عباسیان با باورهای شیعی در یک فرآیند پنهان چرخش داشته است و گامبهگام به اندیشههای گروههای رقیب شیعه گرایش پیدا کرده است.