اين پژوهش، که از نوع کاربردي است با هدف بررسي اصول تربيت عقلاني بر مبناي سخنان امام رضا (ع) انجام شده است. در اين تحقيق به روش توصيفي ـ تحليلي به اين سوال پاسخ داده مي شود که: "اصول تربيت عقلاني برمبناي سخنان امام رضا (ع) چيست؟ در پايان پس از گردآوري اطّلاعات به روش کتابخانه اي و تجزيه و تحليل آنها به روش تحليل محتوا اين نتايج به دست آمده است: اصول تربيت عقلاني بر مبناي سخنان امام رضا (ع) به دو قسم قابل طبقه بندي است: اصول عام که هم تربيت عقل نظري و هم تربيت عقل عملي را شامل مي شود، عبارت است از: اصل اعتدال، اصل لزوم هماهنگ بودن علم و عمل، اصل هماهنگي با فطرت، اصل آزادي مبتني بر عقل. اما اصول خاص به دو دسته جدا تقسيم شده است؛ "اصول خاصِ ناظر به عقل نظري" مانند اصل پيوستگي تجربه اندوزي، علم آموزي، انديشه ورزي و اصل تفکيک علم و انديشه و تجربه مفيد از علم و انديشه و تجربه غير مفيد، اصل لزوم روح علمي داشتن، اصل حکمت جويي، اصل تلازم عقل و علم، اصل لزوم منع حکمت آموزي به نااهلان؛ "اصول خاص ناظر به عقل عملي" مانند اصل رعايت مراحل تزکيه نفس، اصل تکليف متناسب با توانايي، اصل لزوم پيروي عقل از فرمانهاي الهي است.