کتابخانه مجازی ادبیات

در نوشتۀ پیش‌رو بخشی از گزارشهای کتاب المحیط بالإمامة-نوشتۀ عالم مشهور زیدی سدۀ پنجم ابوالحسن علی بن حسین بن محمد الدیلمی-ارائه می‌شود که مشتمل بر 66 روایت از چهار نگاشتۀ کهن امامی مفقود است که عبارتند از: 1.تفسیری منقول از امام محمد باقر علیه السلام - گزارش شده از طریق ابو حمزۀ ثمالی و سدیربن حکیم الصیرفي، و بکیر بن سعد 2. کتاب «التحریف و التنزیل» احمد بن محمد بن خالد برقی (م 280/274) 3. «نوادر الحکمة» محمد بن احمد بن یحیی اشعری (م پیش از 290)، و 4.کتابی از شیخ مفید (م413) بدون ذکر نام کتاب. از میان روایات یاد شده بخش قابل توجهی در منابع روایی موجود گزارش نشده‌اند.

شیخ الطائفه محمد بن حسن طوسی در قرن پنجم هجری و در فضای ویژه آن روز بغداد تفسیری نگاشته که از هر حیث با تفاسیر شیعی پیش از خود متمایز است. یکی از ابعاد برجسته آن، میزان و چگونگی بهره گیری شیخ طوسی از گونه روایات تاویلی در حق اهل بیت است. جستار حاضر به طور مشخص در پی بررسی و پاسخ گویی به این مسئله است که دلیل تغییر رویکرد شیخ طوسی در این زمینه خاص نسبت به پیشینیان خود چه بوده است و به چه علت از ذکر بسیاری از روایات تاویلی که مفاهیم برخی آیات را بر اهل بیت تطبیق داده اند، اجتناب کرده و آن ها را محل توجه و نظر قرار نداده است؟ پاسخ این سوال در گام نخست، مبانی شیخ طوسی در گزینش روایات تاویلی و در گام بعدی عامل موثر در تغییر این مبانی نسبت به پیشینیان را برای ما روشن خواهد ساخت.

در نوشتۀ پیش‌رو بخشی از گزارشهای کتاب المحیط بالإمامة-نوشتۀ عالم مشهور زیدی سدۀ پنجم ابوالحسن علی بن حسین بن محمد الدیلمی-ارائه می‌شود که مشتمل بر 66 روایت از چهار نگاشتۀ کهن امامی مفقود است که عبارتند از: 1.تفسیری منقول از امام محمد باقر علیه السلام - گزارش شده از طریق ابو حمزۀ ثمالی و سدیربن حکیم الصیرفي، و بکیر بن سعد 2. کتاب «التحریف و التنزیل» احمد بن محمد بن خالد برقی (م 280/274) 3. «نوادر الحکمة» محمد بن احمد بن یحیی اشعری (م پیش از 290)، و 4.کتابی از شیخ مفید (م413) بدون ذکر نام کتاب. از میان روایات یاد شده بخش قابل توجهی در منابع روایی موجود گزارش نشده‌اند.