راویان و محدثان شیعه و اهل سنت، گستره فراوانی از سخنان نبوی(ص) را به نقل از راویان هممسلک و مورد اعتماد خود در منابع حدیثی گردآوردند. جواز و امکان نقل روایات اهل سنت از عصر ائمه(ع) مورد سوال راویان شیعه بوده است؛ چنان که این پرسش خود را بر امامان عرضه داشتهاند. در پاسخ به این پرسش، وجود روایات صحیح منقول از پیامبر(ص) مورد تایید ائمه معصوم(ع) قرار گرفته است. شیوه اندیشمندان و مفسران شیعی نیز نشان از مراجعه به منابع روایی اهل سنت دارد. مفسران شیعی در حوزههای مختلف مرتبط با آیات قرآن به نقل احادیث اهل سنت پرداخته و در تبیین مفاهیم آیات سود جستهاند. مراجعه به روایات تفسیری اهل سنت کارکردها و فواید متعددی را به دنبال دارد که از آن جمله میتوان به اصالت بخشی و افزایش اعتبار و جبران ضعف روایات شیعه، بازیابی روایات ائمه اطهار، تایید دیدگاههای شیعی، نقل مناقب اهل بیت(ع)، تبیین جهات معنایی روایات شیعی، فهم بهتر آیات و حل تعارض میان اخبار اشاره کرد.
برخورداری از شادمانی در همه ابعاد زندگی از ضروریات زندگی بشر است. از این رو، وجود شادمانی در زندگی زناشویی از اهمیت ویژهای دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش معنویت با تأکید بر آموزههای اسلامی بر شادمانی زناشویی زنان متأهل شهر اصفهان، به شیوه نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری بعدی انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش کلیه زنان متأهل شهر اصفهان در سال 1396- 1395بودند، تعداد30 نفر از آنان که شرایط ورود به پژوهش را داشتند به طور هدفمند انتخاب و به شیوه تصادفی ساده در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. افراد نمونه، پرسش نامه شادمانی زناشویی را در مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری (45 روزه) تکمیل کردند. داده ها به روش تحلیل واریانس با اندازهگیری مکرر تحلیل شد. نتایج نشان داد که آموزشهای معنویت با تأکید بر آموزههای اسلامی بر شادمانی زناشویی در گروه آزمایش، در مقایسه با گروه کنترل در مرحله پسآزمون و پیگیری تأثیر مثبتی داشته است. بنابراین، آموزش معنویت با تأکید بر آموزه های اسلامی میتواند در بالا بردن شادمانی زناشویی زنان متأهل مؤثر باشد.
برخی از علمای شیعه در راه قبول روایت و خبری که از رسول خدا و یا أئمۀ طاهرین به آنها میرسد، شیعی مذهب بودن راوی آن حدیث را شرط نمیدانند، بلکه برای ایشان وثوق به راوی کفایت میکند. مؤید این مطلب، تاریخ علمای شیعه است که به این موضوع از نظرگاههای مختلفی نگریستهاند تا جایی که گاه نظریات متضادی در باره توثیق و عدم توثیق راویان عامه بیان داشتهاند.این پژوهش در پی آن است که با روش کتابخانهای اسنادی و به شیوه توصیفی _ تحلیلی به واکاوی دیدگاههای علمای شیعه در باره اعتبار راویان اهل سنت از دوره متقدمین تا زمان معاصر بپردازد. با تأمل در کتب علمای متقدم توثیقات خاص و عامی در باره راویان عامی مذهب به دست میآید. در کتب علمای متأخر نیز به تبعیت از علمای متقدم، برای برخی از راویان عامه توثیقهای عام و خاص بیان شده است و آنها با شواهد و مدارکی به تحلیل مرویاتشان پرداخته، جهت صحت آنها را بیان نمودهاند. پژوهش حاضر با کنار هم گذاشتن جنبههای مختلف مبانی هر دو طیف علمای شیعه به جامعیتی از شواهد دست یافته است. در پایان نیز با بررسی برخی از مهمترین منابع رجالی و روایی شیعی، آماری از تعداد روایان موثق اهل سنت بیان کرده است.
ابومحمد حسنبنشعبة حرانی، محدث شیعی سدۀ چهارم هجری است که اطلاعات کمی دربارۀ وی وجود دارد. کهنترین منبعی که از وی نام برده به سدۀ دهم هجری بازمیگردد. آشنایی بیشتر عالمان شیعی با وی بیش از همه مرهون دستیابی وجادهای علامه مجلسی و شیخ حرعاملی به کتاب مشهور تحفالعقول اوست که به سبب تألیف همین اثر مورد تمجید عالمان متأخر امامی قرار گرفته است. در میان میراث مکتوب مذهب نصیریه علاوه بر این دو کتاب، چند اثر منسوب دیگر نیز از ابنشعبة در دست است: حقائقأسرارالدین، رسالة موضحة و مسائل. این آثار کاملا در فضای فکری نصیریه تألیف شده و به لحاظ سبک نگارش با تحف العقول فاصله دارند. در صورت اثبات درستی انتساب این آثار به ابن شعبة، بخش قابل توجهی از اطلاعات ما دربارۀ او اصلاح و حتی تکمیل میشود. این مقاله تلاش دارد تا با پیگیری شواهد مختلف، انتساب این آثار به ابن شعبة را بررسی نماید.
بسیاری از آثار باقیماندۀ نصیریه از سده های میانۀ حاوی نقل قول های فراوانی از میراث مفقود غلات کوفه اند که می توان بدان ها به مثابۀ منابعی واسطه در بازیابی محتوای آن میراث و به تبع شناخت بی واسطۀ تعالیم غلات تکیه کرد. کتاب الاظله یکی از همین میراث غالیان است که فقراتی از آن به واسطه چهار متن کهن نصیری در درسترس است. تعیین تاریخ حدودی تألیف این منابع واسطه می تواند در تاریخ گذاری کتاب الاظله و حتی شناسایی مؤلف آن راهگشا باشد. شواهد متنی موجود موید تالیف این منابع نصیری در سده های سوم و چهارم است که بدین ترتیب، می توان در تاریخ گذاری کتاب الاظله زمانی پیش از سده دوم و سوم را برآورد کرد. در منابع کتاب شناختی امامیه از سه مولف کتاب الاظله یاد شده است؛ احمد بن محمد بن عیسی اشعری قمی، عبدالرحمان بن کثیر هاشمی و دیگری ابوجعفر محمد بن سنان زاهری؛ مولفانی که دوره حیات آنها با بازه زمانی حدودی تالیف کتاب مورد بحث همخوانی دارد. بنا بر اسنادی که در منابع نصیری درباره کتاب الاظله در دست است، احتمال تعلق کتاب به محمد بن سنان بیش از دیگران است.